Toegang tot het betalingsverkeer: contractsvrijheid of contracteerplicht?

In 2011 verscheen er van de hand van één van de ondergetekenden een artikel in het Maandblad voor Vermogensrecht waarin het spanningsveld tussen een integere bancaire sector en laagdrempelige toegang tot het betalingsverkeer centraal stond.2 Daarin kwam het toetsingskader dat van toepassing is bij het aangaan en de opzegging van bancaire relaties aan de orde en werden de procedures die hierover gingen – toen nog een relatief gering aantal – besproken. Nu, ruim 13 jaar later, hebben de ontwikkelingen op dit gebied een grote vlucht genomen. Er is een groot aantal uitspraken gepubliceerd met betrekking tot de beëindiging van bancaire relaties3 , waarvan een groot deel is gewezen nadat in 2018 relevante wet- en regelgeving is aangescherpt.4 Daarnaast hebben verschillende grootbanken in 2018 en 2019 een schikking getroffen met het OM in het kader van schendingen van de anti-witwasregels5

Het is bekend dat de bestrijding van financiële criminaliteit sinds enkele jaren een...

Verder in dit artikel:

1. Toetsingskader

1.1. Het openen van een bankrekening: contractsvrijheid als uitgangspunt

1.2. Verplichte weigering of beëindiging uit hoofde van de Wwft

1.3. De beëindiging van de bancaire relatie op grond van de contractuele opzeggingsbevoegdheid

2. Beleidsmatige opzeggingen

3. Weigering van het aangaan van nieuwe relaties op beleidsmatige gronden

4. Observaties uit de praktijk

4.1. Wat is een zorgvuldig onderzoek en een zorgvuldige opzegging?

4.2. De opzeggingsbrief en de daarin vermelde opzeggingsgronden

4.3. Bankieren elders, mogelijkheid deelnemen bancaire verkeer

4.4. Ex tunc en ex nunc toetsing in de praktijk

4.5. Beëindiging relatie met vennootschappen en haar bestuurders of (groot)aandeelhouders

5. Tot besluit