Horizontaal toezicht:speerpunt in vernieuwdoverheidstoezicht?
prof.dr.mr. L. van der Hel-van Dijk RA, K.J.M. Kool RA en R. Veldhuizen RE RA CISA*
De Belastingdienst verschuift zijn aandacht in het toezicht van het achteraf beoordelen van de aangifte naar een meer systeemgerichte aanpak waarin burgers en bedrijven centraal staan en waarbij risico’s in de aangifte in de actualiteit worden behandeld. Horizontaal toezicht is hierin een speerpunt. Dit artikel beschrijft het ontstaan van horizontaal toezicht, hoe dit past binnen de bredere ontwikkelingen van het overheidstoezicht en verkent kort de toekomst van horizontaal toezicht.
Inleiding
In 2005 startte de Belastingdienst met
Artikel kopen € 79,00 excl. BTW
In plaats van abonneren kunt u dit artikel ook afzonderlijk kopen.
de ontwikkeling van horizontaal toezicht. In een brief gaf de toenmalige Staatssecretaris van Financiën, Joop Wijn, aan waar het bij horizontaal om gaat en kondigde hij de initiatieven aan die de Belastingdienst op dat vlak nam.1 Nog in 2005 startte een pilot met 20 grote ondernemingen.
Horizontaal toezicht sluit aan bij de ontwikkelingen in de samenleving waar eigen verantwoordelijkheid van de burger gepaard gaat met het gevoel dat handhaving van het recht ook een groot goed is. De Belastingdienst heeft inmiddels het horizontaal toezicht uitgewerkt in concrete toezichtarrangementen met onder andere grote ondernemingen en fiscale dienstverleners. De Belastingdienst ziet een gemeenschappelijk belang bij onderwerpen als het bestrijden van zwartwerk en beunhazerij, het uitwisselen van informatie en het gezamenlijk handhaven van normen. Binnen het segment van de grotere ondernemingen (grosso modo de ondernemingen waarvoor een wettelijke controleplicht geldt) lijkt horizontaal toezicht inmiddels redelijk ingeburgerd. Echter ook voor MKB ondernemingen is horizontaal toezicht een belangrijke ontwikkeling. Centraal in de aanpak staat daarbij de samenwerking met fiscale dienstverleners zoals accountants-, belastingadvies- en administratiekantoren. Daarnaast maakt de Belastingdienst afspraken met brancheorganisaties en werkt hij samen met leveranciers van administratieve software en online-services om te komen tot betrouwbare software.
De ontwikkeling van horizontaal toezicht staat niet op zichzelf. Bij overheidsinspecties en andere toezichthouders zien we soortgelijke ontwikkelingen. Ook internationaal richten belastingadministraties de aandacht steeds meer op het traject vóór de aangifte dan op het uitoefenen van toezicht achteraf.
In dit artikel bespreken we eerst de nationale en internationale context waarbinnen horizontaal toezicht tot ontwikkeling is gekomen. Vervolgens belichten we twee onderwerpen wat specifieker: het keuzeproces binnen de handhaving (aangeduid als handhavingsregie) en de mogelijkheden om toezicht te integreren in het bedrijfsproces. Daarbij richten we ons vooral op de ontwikkeling van systeemtoezicht en vergelijken we systeemtoezicht en horizontaal toezicht. Wij sluiten het artikel af met een korte samenvatting en een enkele opmerking over de verdere ontwikkeling van horizontaal toezicht.
U heeft op dit moment geen toegang tot de volledige inhoud van dit product. U kunt alleen de inleiding en hoofdstukindeling lezen.
Wanneer u volledige toegang wenst tot alle informatie kunt u zich abonneren of inloggen als abonnee.
