Staat de gemeente als twaalfde man buitenspel?
mr. R.J.M. van den Tweel en mr. G.A. Dictus LL.M.*
1.1. Voetbal, een verlieslatende economische
activiteit
HFC Haarlem (2010), RBC Roosendaal (2011), AGOVV
Apeldoorn (2013) en BC Veendam (2013). Vier professionele
voetbalclubs die in de afgelopen drie jaar failliet zijn
verklaard. Vele andere Nederlands voetbalclubs zitten in
de financiële problemen. Het bedrijfsresultaat in de Eredivisie
was vorig jaar € 15,1 miljoen negatief, zo blijkt uit
cijfers van de Koninklijke Nederlandse Voetbal Bond
(hierna: KNVB) over het seizoen 2011-2012.1 Het gezamenlijke
bedrijfsresultaat in de Jupiler League
Artikel kopen € 79,00 excl. BTW
In plaats van abonneren kunt u dit artikel ook afzonderlijk kopen.
is € 4,3 miljoen
negatief. Slechts 9 van de 34 professionele voetbalclubs in
Nederland zijn volledig gezond en zijn in september 2013
ingedeeld in de meest veilige categorie 3 van de KNVB.2
De categorisering van clubs is onderdeel van het licentiesysteem
van de KNVB. Voetbalclubs die de zaken financieel
niet op orde hebben riskeren een sanctie, zoals een waarschuwing,
het in mindering brengen van punten en – als
ultieme sanctie – de intrekking van de licentie.
Om faillissement of intrekking van de licentie door de
KNVB te voorkomen, hebben verschillende gemeenten met
een betaald voetbal organisatie (hierna: bvo) zich de afgelopen
jaren bereid verklaard hun lokale club financieel bij
te staan. In de periode 1992-2004 is meer dan € 400 miljoen
aan gemeentegelden naar voetbalclubs in nood gegaan.3 Dit
bedrag zal de laatste jaren alleen maar zijn toegenomen.
Deze financiële maatregelen ten behoeve van bvo’s roepen
vragen op over de verenigbaarheid met de Europese staatssteunregels.
De sport, en voetbal in het bijzonder, is
immers danig gecommercialiseerd. Professionele voetbalclubs
bieden hun diensten aan op verschillende markten
en worden daarvoor betaald. Zo nemen de voetbalclubs
niet alleen deel aan de voetbalcompetities zelf, zij ontwikkelen
ook economische activiteiten op de transfermarkt
voor profspelers, en op de gebieden van reclame, sponsoring,
merchandising of mediacoverage.4 Steun aan een profvoetbalclub
versterkt de positie van die club op elk van
die markten. Het Hof van Justitie van de Europese Unie
(hierna: HvJ EU) heeft bijna twintig jaar geleden al geoordeeld
dat professionele voetbalclubs te beschouwen zijn als
ondernemingen.5 Conflicten met de Europese staatssteunregels
liggen daarom op de loer wanneer gemeenten besluiten
financiële ondersteuning te verlenen aan hun lokale (professionele)
voetbalclub.
Voor zover gemeenten of voetbalclubs al niet waren doordrongen
van de mogelijke staatssteunrisico’s, zijn ze dat
inmiddels ongetwijfeld wel. De Europese Commissie heeft
op 6 maart 2013 de formele onderzoeksprocedure (overeenkomstig
art. 108, lid 2 VWEU) geopend om na te gaan of
maatregelen van vijf Nederlandse gemeenten ten behoeve
van hun lokale profvoetbalclubs (NEC, MVV, Willem II,
PSV en FC Den Bosch) wel voldoen aan de staatssteunregels.
6 Zij heeft tot het onderzoek besloten omdat zij veel
klachten van burgers had ontvangen. Indien uit dit onderzoek
blijkt dat er staatssteun is verleend die niet verenigbaar
kan worden verklaard met de interne markt, zal dit aanzienlijke
(bestuurlijke en financiële) consequenties kunnen
hebben.
In dit artikel worden de bevindingen van de Commissie
kort weergegeven en becommentarieerd. Mede in het licht
van de nieuwe initiatieven van Commissaris Almunia wordt
vervolgens de vraag beantwoord welke ruimte gemeenten
nog hebben om – binnen de Europese spelregels – hun
lokale voetbalclub (financieel) te ondersteunen. Zelfs indien
de bevindingen van de Commissie overeind blijven, lijkt
nog voldoende ruimte te bestaan en staat de gemeente als
twaalfde man dus niet op voorhand buitenspel.
U heeft op dit moment geen toegang tot de volledige inhoud van dit product. U kunt alleen de inleiding en hoofdstukindeling lezen.
Wanneer u volledige toegang wenst tot alle informatie kunt u zich abonneren of inloggen als abonnee.
