Vrijwillige CO2-handel: een juridische verkenning op het onontgonnen terrein van de carbon credits

Dit artikel verkent de (niet onomstreden) wereld van de handel in CO2-reducties en het gebruik van carbon credits ter onderbouwing van CO2-compensatieclaims. Mede aan de hand van concrete praktijkvoorbeelden wordt stilgestaan bij de werking van de vrijwillige koolstofmarkt, en de daarin zelf ontwikkelde kwaliteitscriteria waaraan CO2-reducerende projecten moeten voldoen. Ook schetst dit artikel de ontwikkelingen op het gebied van (internationale) wetgeving zoals de Corporate Sustainability Reporting Directive, waardoor het gebruik van carbon credits meer in de aandacht komt te staan. Er wordt afgesloten met enkele aanbevelingen voor de praktijk om het risico op greenwashing en andere ESG-aansprakelijkheden voor deelnemers op de vrijwillige koolstofmarkt te beperken.

1. Inleiding

1.1. Toenemende (juridische) aandacht voor CO2-handel en compensatie

"Vrijwillige CO2-compensatie blijkt gebakken lucht" aldus de Vrije Universiteit.2 ...

Verder in dit artikel:

1. Inleiding

1.1. Toenemende (juridische) aandacht voor CO2-handel en compensatie

1.2. Risico op greenwashing

1.3. Inhoud en opbouw

2. Hoe werkt de vrijwillige koolstofmarkt?

2.1. Onderscheid tussen de verplichte CO2-markt en de vrijwillige CO2-markt

2.2. Werking vrijwillige CO2-markt

3. Klimatologische kernbegrippen CO2

4. Specifieke wetgeving ontbreekt: welke normen bestaan wel?

4.1. Het bepalen van een basisscenario

4.2. Additionaliteit

4.2.1. Additioneel aan wet en beleid

4.2.2. Financiële additionaliteit

4.3. Validatie, verificatie en verkoop

4.4. Geen "double counting"

4.5. Lekkages en onzekerheden

4.6. Duurzaamheid, bijeffecten en geldigheid

5. Herkomst van carbon credits: twee voorbeelden die voor discussie kunnen zorgen

5.1. Hernieuwbare brandstofeenheden én carbon credits?

5.1.1. Achtergrond van HBE-systematiek: CO2-reductie

5.1.2. De voorbeeldcasus

5.1.3. "Toelaatbare" uitgifte van carbon credits vanwege bijmenging van biobrandstof?

5.2. Groene elektriciteit uit stortplaats én carbon credits?

5.2.1. Achtergrond stortplaats en bouw biogaselektriciteitscentrale als CO2-reducerend project

5.2.2. Wat is de klimaatwinst die dit project realiseert?

6. Discutabele carbon credits: toenemende aandacht en juridische risico's?

6.1. Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) en European Sustainability Reporting Standards (ESRS).

6.2. Carbon Removal Certification Framework

6.3. Green Claims Directive en het consumentenrecht

6.4. Strafrecht

7. Civielrechtelijke aspecten: partijen aansprakelijk bij CO2-handel, compensatie of voorgenomen CO2-reductie

7.1. Een aantal gevalstypen van civiele aansprakelijkheid

7.1.1. Wanprestatie?

7.1.2. Onrechtmatige daad?

7.1.3. Wat is de schade?

7.2. Knelpunten i.v.m. de verplichting tot CO2-reductie

8. Aanbevelingen voor de praktijk en conclusies

8.1. Concrete aanbevelingen

8.2. Conclusie