Rechtsbescherming bij de herverkaveling in de Reconstructiewet concentratiegebieden; het paard achter de wagen. Preadvies Vereniging voor Agrarisch Recht
ir. J.B. Groot Nibbelink en mr. ir. J.A. Zevenbergen
‘Het ruilen van gronden in niet-vrijblijvend projectverband’, zou een omschrijving
van herverkaveling kunnen zijn. Er wordt op een tamelijk unieke wijze omgegaan
met eigendoms- en gebruiksrechten, die in het algemeen een sterke bescherming in
ons rechtsstelsel kennen. Bij herverkaveling wordt het geobjectiveerde, economische
belang van eigendom wel beschermd, maar wordt met de meer subjectieve kant weinig
rekening gehouden. Men krijgt wel een vergelijkbaar recht op grond terug, maar
dat hoeft niet op dezelfde plaats te
Artikel kopen € 79,00 excl. BTW
In plaats van abonneren kunt u dit artikel ook afzonderlijk kopen.
liggen en niet precies dezelfde eigenschappen te
hebben. Uit het oog mag niet verloren worden dat dat voor betrokkenen nogal wat
betekent. Zo heeft een kamerlid ooit gezegd dat herverkavelen erger is dan onteigening.
Herverkaveling leidt ook tot rechtsonzekerheid. Vanaf het moment dat het project
begint te lopen tot het moment dat de akte van toedeling wordt verleden en
ingeschreven, weet je niet of jouw grond van jou blijft. Als je in die tijd moet of wilt
verkopen, weet de koper niet wat hij koopt (eigenlijk koopt hij een abstract recht op
toedeling). Tot de peildatum van het plan van toedeling kan na een overdracht veelal
nog rekening worden gehouden met een wens van de koper, maar daarna niet meer.
Dat betekent een flinke complicatie van het rechtsverkeer, zowel tussen partijen, als
voor notariaat en Kadaster om alles in goede banen te leiden. Deze periode van
rechtsonzekerheid moet dan ook zo kort mogelijk blijven.
Nogmaals, het is nogal wat. De aan het begin van het proces geuite wensen zijn
deels tegenstrijdig, meerdere betrokkenen willen dezelfde kavel toegedeeld krijgen.
Velen zien hun wensen lang niet volledig vervuld. In abstracte zin krijgt men zijn
recht, maar hoe vertaalt dit zich in de reële toedeling? Is deze inderdaad van gelijke
hoedanigheid en gebruiksbestemming als de inbreng, is er sprake van vooruitgang ten
opzichte van de inbreng, en hoe verhoudt die zich tot de vooruitgang van anderen?
Niet zomaar vragen, maar vragen die de kern van de eigendoms- en gebruiksrechten
raken, en waarbij een (verdere) verbetering voor de één nooit zonder verandering (en
meestal verslechtering) voor een ander kan gaan. Bij herverkaveling zijn de belangen van betrokkenen dus groot en vaak (deels) tegenstrijdig.
Hoe goed en integer betrokken diensten en verantwoordelijke bestuurders
hun werk ook doen, de kans dat iedereen tevreden is, is gering. Betrokkenen moeten
hun bezwaren naar voren kunnen brengen, en – uiteindelijk – aan de rechter kunnen
voorleggen. Maar hoe dat moet en om welke rechter het moet gaan, is de vraag. Daarover
gaat dit preadvies. En dat de oplossing in de recent door de Tweede Kamer aanvaarde
Reconstructiewet concentratiegebieden onzes inziens geen verbetering is ten
opzichte van de huidige situatie had u al uit de ondertitel begrepen.
Achtereenvolgens gaan wij hier in op de huidige rechtsgang bij herverkaveling, de
(beperkte) wijzigingsvoorstellen uit het herijkingsrapport en de ontwikkelingen rond
de rechtsgang in het wetsvoorstel en de kamerbehandeling van de Reconstructiewet
concentratiegebieden. Daarna zetten wij onze theoretische en praktische bezwaren
uiteen tegen de rechtsgang zoals die nu door de Tweede Kamer is aanvaard. We
sluiten af met een voorstel voor een noodoplossing om de ergste complicaties voor
het rechtsverkeer te ondervangen, en een korte nabeschouwing.
U heeft op dit moment geen toegang tot de volledige inhoud van dit product. U kunt alleen de inleiding en hoofdstukindeling lezen.
Wanneer u volledige toegang wenst tot alle informatie kunt u zich abonneren of inloggen als abonnee.
