Variabele rente bij consumentenkrediet
mr. C.H.D.W. van den Borne-Verheijen*
Consumentenkrediet is krediet dat door financiële dienstverleners aan consumenten verstrekt wordt. Consumentenkrediet wordt in verschillende vormen verstrekt.1 De term ‘consument’ is in diverse wetten verschillend gedefinieerd2, maar in z’n algemeenheid is een consument een natuurlijke persoon die niet handelt in de uitoefening van beroep of bedrijf.3
De diverse vormen van consumentenkrediet kennen verschillende rentevarianten. In zijn algemeenheid zijn deze onder te verdelen in variabele rente en vaste rente. Dit artikel gaat over de invulling van
Artikel kopen € 79,00 excl. BTW
In plaats van abonneren kunt u dit artikel ook afzonderlijk kopen.
het begrip ‘variabele rente’ bij consumentenkrediet en meer in het bijzonder bij doorlopend krediet.
De variabele rente die de kredietnemer over het aan hem verstrekte doorlopend krediet verschuldigd is, kan fluctueren. Dat lijkt een open deur, maar het is de vraag in welke mate kredietverstrekkers wijzigingen in de componenten die ten grondslag liggen aan de berekening van de variabele rente aan kredietnemers mogen doorberekenen.
De bevoegdheid die kredietverstrekkers hebben om de variabele rente van consumentenkrediet aan te passen, is aan beperkingen onderworpen. Hoe ver deze beperkingen gaan is afhankelijk van een groot aantal factoren die niet eenduidig zijn. Zo zijn er diverse wettelijke bepalingen van toepassing die niet naadloos op elkaar aansluiten en waarbij op cruciale punten een concrete invulling ontbreekt. Daarnaast is er jurisprudentie en zijn er uitspraken van geschillencommissies die de bevoegdheid van kredietverstrekkers om variabele rente te wijzigen, beperken. Tot slot hebben ook historische en maatschappelijke ontwikkelingen een rol gespeeld bij de mate waarin kredietverstrekkers de variabele rente kunnen wijzigen.
In dit artikel wordt aan de hand van diverse invalshoeken nagegaan hoever de bevoegdheid van kredietverstrekkers gaat om de variabele rente bij consumentenkrediet en meer in het bijzonder bij doorlopend krediet aan te passen.
2. Variabele rente: de achtergronden
Bij doorlopend krediet is een variabele rente verschuldigd die gedurende de looptijd van het krediet kan wijzigen. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld een persoonlijke lening oftewel aflopend krediet, waarbij een vaste rente overeengekomen wordt, die tussentijds niet meer kan wijzigen.
Dat voor doorlopend krediet een variabele rente wordt overeengekomen en voor een persoonlijke lening een vaste rente, heeft te maken met de aard van beide kredieten. Een doorlopend krediet wordt verstrekt voor onbepaalde tijd en kan in het algemeen tussentijds boetevrij worden afgelost en weer opgenomen. Bij aanvang van het krediet is dus het onzeker hoe het verloop van het krediet zal zijn. Als gevolg hiervan moet de kredietverstrekker periodiek geld aantrekken (‘funden’) voor het alsdan uitstaande krediet. De omstandigheden waaronder de kredietverstrekker het uitstaande krediet kan funden, wijzigen in de loop der tijd en zijn onder andere afhankelijk van de omstandigheden op de geld-, kapitaal-, maar ook bijvoorbeeld van de spaarmarkten. Daarnaast spelen componenten als de kredietwaardigheid van de aanbieder van het krediet, de liquiditeitsopslag die banken elkaar sinds 2008 in rekening brengen, het risicoprofiel van de kredietportefeuille van de betreffende kredietaanbieder, de operationele kosten verbonden aan de kredietportefeuille als gevolg van wet- en regelgeving, regels voor het aanhouden van kapitaal, opgelegde belastingen zoals bankbelasting en de winstopslag een rol bij het bepalen van de variabele rente bij doorlopend krediet. Deze componenten kunnen variëren, bijvoorbeeld als gevolg van gewijzigde regelgeving. Om steeds met de gewijzigde (markt)omstandigheden mee te kunnen fluctueren, geldt voor doorlopend krediet een variabele rente.
Bij een persoonlijke lening is dat anders. Dit krediet wordt voor een vooraf bepaalde termijn verstrekt. Er wordt volgens een vast schema afgelost en dit afgeloste bedrag kan niet meer worden opgenomen. Een vervroegde aflossing is in het algemeen slechts mogelijk met inachtneming van boeteclausules. De kredietverstrekker weet bij aanvang van het krediet dus precies de grootte en de duur van het krediet en kan de funding daarop afstemmen. Hierdoor kan de kredietverstrekker bij aanvang een vaste rente bepalen, die gedurende de hele looptijd van het krediet ongewijzigd blijft.
U heeft op dit moment geen toegang tot de volledige inhoud van dit product. U kunt alleen de inleiding en hoofdstukindeling lezen.
Wanneer u volledige toegang wenst tot alle informatie kunt u zich abonneren of inloggen als abonnee.
