Smart Cities

Tegenwoordig is alles smart: je hebt een smartphone, je kijkt naar je smart tv, je rijdt in een smart car (het automerk was duidelijk zijn tijd vooruit!), en nu doet ook de smart city zijn intrede. Kenmerkend voor al deze smart initiatieven is dat op innovatieve wijze wordt omgegaan met data en ICT waardoor alles nog efficiënter, beter, veiliger en duurzamer wordt. Het omarmen van het Smart City concept zonder aandacht voor de privacy aspecten is evenwel niet goed denkbaar.

Hoe werkt het? Om je stedentrip te vergemakkelijken, installeer je een city-app op je smartphone waarmee je eenvoudig informatie over vervoer, beschikbare hotelkamers, restaurants en drukte bij bezienswaardigheden kunt opvragen. De functie is gratis. Alleen je persoonsgegevens geef je prijs. Dat is nog maar een van de vele voorbeelden van toepassingen binnen een smart city. Wereldwijd zijn er inmiddels diverse steden die smart initiatieven hebben ontplooid. Voorbeelden zijn Barcelona, New York, Tokio en Helsinki, maar ook dichter bij huis: Amsterdam, Almere en Eindhoven.

Privacytechnisch gezien roepen de smart initiatieven de nodige vragen op. Om dit met een voorbeeld toe te lichten. In de Zuid-Koreaanse smart city Songdo plaatst men camera’s in speeltuinen die beelden van de spelende kinderen vastleggen. Op die manier kunnen hun ouders eenvoudig via hun smart tv thuis zien wat hun kroost uitspookt. Ook krijgen de kinderen een armbandje om met een chip. Niet alleen is het kind dan eenvoudig traceerbaar maar ook kan het kind worden gewaarschuwd voor naderend gevaar, zoals een stoplicht. Onderweg naar huis komen de kinderen met nog meer aspecten van de slimme stad in aanraking: de wegen zijn minder druk door de verbeterde openbaarvervoerinformatie die overal beschikbaar is via wifi. En mochten de kinderen ook wat later buiten mogen spelen, dan zien ze dat de straatverlichting dempt wanneer sensors meten dat het rustiger is op de weg.

Passen we dit concept toe op de Nederlandse situatie, dan zal voldaan moeten worden aan de privacyregelgeving. Diverse persoonsgegevens worden verwerkt, zoals de camerabeelden en locatiegegevens. Het verwerken van persoonsgegevens is alleen toegestaan voor welbepaalde, gerechtvaardigde doeleinden. In het speeltuinvoorbeeld kan gedacht worden aan veiligheid, opsporing en verbetering van de speelplaats. Tevens moet sprake zijn van een wettelijke rechtvaardigingsgrond. Van geval tot geval zal dat beoordeeld moeten worden. De recent verschenen opinie van de artikel 29 Working Party over ‘gerechtvaardigd belang’ biedt voor deze grondslag een handige roadmap. Omdat het om gevoelige gegevens van aanzienlijke omvang kan gaan, moeten ook de beveiligingsnormen goed in acht worden genomen.

Uiteindelijk geldt voor elke smart city dat ook steeds de juridische onderbouwing op orde moet zijn. Het zal het vast niet lang duren voordat ook in dit tijdschrift hieraan aandacht besteed zal worden. Alle slimme bijdragen zijn welkom.