Een bericht uit het Verre Oosten

Op moment van schrijven zit uw redactielid op een tropische bestemming; Indonesië. Helaas niet in
bermuda shorts en dito blouse, maar netjes in overhemd en pantalon op een iets te kleine stoel achter een veel te klein bureau. Na een aantal maanden in de regio te hebben gezeten voor mijn werk, doe ik u vanuit hier graag verslag van de stand van het internetrecht in Indonesië anno 2015.

Ook juridisch heeft Nederland zijn sporen achter gelaten in Indonesië. Na in 1945 de onafhankelijkheid te hebben uitgeroepen, werden veel van de Nederlandse instituties geadopteerd en eigen gemaakt door founding father Soekarno en de zijnen. Zo ook het recht: het Nederlands Burgerlijk Wetboek (oud) en het belastingrecht werden dankbaar overgenomen, en termen als ‘onrechtmatige daad’, ‘verjaring’ en ‘wanprestasi’ zijn nog steeds vast onderdeel van het lingo van de Indonesische advocaat. In een proces wat grote gelijkenis toont met de onstuimige groei van Java en Jakarta, werd op deze Nederlandse basis in de decennia daarna een jungle van wetgeving, regels en verordeningen gebouwd.

In deze jungle vindt men sinds 2008 de wet betreffende ‘Informasi dan Transaksi Elektronik 2008/11’, die - u had het kunnen raden - algemene regels stelt ten aanzien van internet- en informatiegebruik. Daar is sinds 2012 nadere regelgeving bij gekomen, die onder de advocaten in de regio wordt aangeduid als ‘Regulation 82’. De regelgeving geniet regionale bekendheid omdat zij ‘aanbieders van elektronische systemen’ verplicht data centra te hebben in Indonesië wanneer zij ‘publieke diensten’ aanbieden, en hen verplicht ‘transactiegegevens’ op te slaan in Indonesië.1

Dat zijn niet de minste verplichtingen, zeker wanneer ik u meegeef dat de digitale snelweg op Java vaak gelijk opgaat met de analoge: instabiel en traag. Daarnaast weet drie jaar na datum inwerkingtreding eigenlijk niemand echt wat de reikwijdte van deze bepaling is; wat zijn ‘aanbieders van elektronische systemen’, wat zijn ‘publieke diensten’ en wat zijn ‘transactiegegevens’? Het Ministerie voor Communicatie en Informatie heeft vooralsnog geen enkele duidelijkheid gegeven en lijkt zelfs af te zien van verdere implementatiewetgeving, waardoor het vooralsnog niet mogelijk is administratief beboet te worden voor een overtreding van de regels.

U kunt zich wellicht verplaatsten in de legal counsels in de APEC regio: U wilt uitbreiden naar Indonesië want het is een belangrijke markt. Er zijn echter regels die aanzienlijke gevolgen hebben voor uw bedrijfsvoering, maar het is niet zeker of- en hoe de regels op u van toepassing zijn. Daarnaast zwijgt de toezichthouder en zijn sommige onderdelen, zoals de sanctiebevoegdheid, nog niet in werking getreden. Succes met het maken van de beslissing!

Er wordt in Nederland nog wel eens met de vinger gewezen naar wetgever, ministeries en toezichthouders; er wordt te weinig geluisterd naar de industrie, er is te weinig informatie en de maatregelen deugen niet. In de regel niet verkeerd, want zo houden we elkaar scherp. Tegelijkertijd hoop ik dat het bovenstaande u wat perspectief biedt, als opsteker voor de komende frustraties bij publicaties van genoemde instanties over netneutraliteit, auteurscontractenrecht en cybersecurity.