Redactioneel - Tijdschrift voor Blockchainrecht

Het internet is fascinerend! Voor juristen en ongetwijfeld ook voor vele andere professionals zoals beveiligingsexperts en marketeers. En zeker ook voor ondernemers. Door de elkaar snel opvolgende technologische mogelijkheden, het internationale karakter en de vele schakels die vaak betrokken zijn blijft het voor de praktijkjurist voortdurend een uitdaging om doorwrochte juridische antwoorden te vinden op concrete vragen die ook uitvoerbaar zijn in de praktijk.

Om goed te kunnen adviseren, te begeleiden bij het sluiten van contracten en bij te staan in conflicten is in enige mate inzicht in de technologie naar mijn mening onontbeerlijk. Niet dat met dat inzicht alles kan worden opgelost, maar zonder voldoende kennis van de techniek missen juridische analyses veelal de aansluiting met de praktijk. En praktijk zonder juridische kaders is minimaal onwenselijk.

Tot dusver lijkt het voor juristen gelukkig mogelijk om een redelijke voorstelling te maken van begrippen als de cloud, digitale handtekeningen en profiling. Hoewel dit laatste een goed voorbeeld zou kunnen zijn van het spanningsveld tussen de juridische werkelijkheid en de feitelijke realiteit kijkend naar bijvoorbeeld de (on)mogelijkheid om op de juridisch correcte wijze toestemming te verlangen van een bezoeker van een website voordat een advertentie wordt geplaatst.

Voldoende kennis van de techniek is echter steeds lastiger doordat de technische mogelijkheden zich razendsnel blijven ontwikkelen en de resultaten daarvan steeds complexer en lastiger te doorgronden worden. Dat geldt zeker voor de opkomst van blockchaintechnologie en de daarop gebaseerde toepassingen zoals smart contracts. Hoe werkt het ongeveer? Is het echt zo betrouwbaar als wel wordt beweerd? Welke (juridische) risico’s zijn eraan verbonden? Voor welke toepassingen is het geschikt? Enzovoort.

Eenduidige antwoorden op deze vragen die een jurist ook zou kunnen begrijpen blijven vooralsnog echter uit. Dit fascineert omdat er tegelijkertijd advocaten zijn die blockchain zien als een nieuw verdienmodel voor de advocatuur (en een bedreiging voor het bestaande verdienmodel). Advocaten die er teams voor hebben samengesteld of zelfs een heel kantoor voor hebben opgericht.

Blockchain wordt als innovatie vergeleken met de spectaculaire opkomst van het internet. Tot voor kort was ik ervan overtuigd dat het internetrecht in enigerlei vorm een ontmoetingsplaats is voor de allernieuwste technologieën en het recht. Sinds ik mijn hoofd gebroken heb over blockchaintechnologie en toepassingen zoals smart contracts ben ik deze overtuiging kwijt. Dit zou een teleurstelling zijn en een geruststelling. Het niet begrijpen en het niet hoeven te begrijpen. Is blockchain en alles wat daarmee samenhangt een aanstormend nieuw rechtsgebied?

Voordat het mogelijk zover komt, doet het mij goed u te kunnen melden dat in dit nummer zowel een artikel staat waarin wordt uitgelegd wat smart contracts zijn als een noot over bitcoins, beide toepassingen van blockchaintechnologie. We hebben als internetjuristen de aansluiting nog niet definitief gemist.