De beloning voor verzekeringsadvies en -bemiddeling
mr. dr. C.J. de Jong*
In dit artikel behandel ik de op grond van het Wijzigingsbesluit financiële markten 20121 voor een verzekeringstussenpersoon2 geldende beloningsregels en het provisieverbod dat, als alles volgens plan verloopt, per 1 januari 2013 zal worden ingevoerd. Voor het provisieverbod en de overige in te voeren beloningsregels neem ik als uitgangspunt het ontwerpbesluit3 Wijzigingsbesluit financiële markten 20134, waarvan de op 14 april 2012 gestarte consultatie inmiddels is afgerond.
1. Inleiding
De overeenkomst van opdracht5 vormt de grondslag van
Artikel kopen € 79,00 excl. BTW
In plaats van abonneren kunt u dit artikel ook afzonderlijk kopen.
de privaatrechtelijke verhouding tussen een verzekeringstussenpersoon en zijn cliënt. Een verzekeringstussenpersoon is derhalve een opdrachtnemer. Bij de uitvoering van de hem opgedragen werkzaamheden moet hij de zorg van een goed opdrachtnemer in acht nemen6 en zijn cliënt, de opdrachtgever, is hem ingevolge art. 7:405 lid 1 BW loon verschuldigd. De in de Wet op het financieel toezicht (hierna: Wft)7 en de daaruit voortvloeiende nadere regelgeving vastgelegde beloningsregels dienen een ander doel. De BW-bepaling ziet op het belang van de opdrachtnemer, in casu de verzekerings-tussenpersoon, terwijl de Wft- en BGfo-beloningsregels op consumentenbescherming gerichte gedragsnormen zijn. In geval van overtreding van een publiekrechtelijke gedragsnorm kan de Autoriteit Financiële markten (AFM) overgaan tot het geven van een aanwijzing of het treffen van een andere handhavingsmaatregel. Een gegeven aanwijzing heeft geen privaatrechtelijke werking: overtreding van de beloningsregels leidt niet tot aantasting van de overeenkomst van opdracht.8
Volgens de definitie in art. 1:1 Wft is provisie de beloning of vergoeding, in welke vorm dan ook, voor het bemiddelen of adviseren ter zake van een financieel product of het verlenen van een beleggingsdienst of nevendienst. Provisie wordt hier als containerbegrip gebruikt: naast geldelijke vergoedingen worden ook niet geldelijke vergoedingen zoals opleiding of software als provisie aangemerkt9 en bovendien kan het gaan om provisie in de oorspronkelijke betekenis10 of om een vorm van directe beloning. In de oorspronkelijke betekenis is provisie een beloning die wordt betaald door de verzekeraar en via premiebetaling aan de verzekeraar uiteindelijk voor rekening komt van de verzekeringnemer. Het is een in (een bijlage bij) de door de verzekeringstussenpersoon met de verzekeraar gesloten samenwerkingsovereenkomst vastgelegde transactieafhankelijke en volumegerelateerde beloning.11 Dit houdt in dat een verzekeraar geen provisie betaalt als enkel wordt geadviseerd of als de bemiddelingsactiviteiten zonder resultaat blijven. Een op provisiebasis werkende verzekeringstussenpersoon kan uitsluitend aanspraak op beloning maken als zijn bemiddelingsactiviteiten resulteren in het tot stand komen van een overeenkomst van verzekering. De verzekeraar betaalt hem dan afsluitprovisie12 en vervolgens geniet de verzekerings-tussenpersoon jaarlijks, zolang de verzekering van kracht blijft, doorlopende provisie.13 De hoogte van de te betalen respectievelijk te ontvangen provisie houdt verband met de hoogte van de premie of van het verzekerde bedrag. Van directe beloning is sprake wanneer de verzekeringstussenpersoon rechtstreeks wordt beloond door zijn cliënt, wiens opdrachtnemer hij is. Anders dan bij het provisiesysteem wordt de beloning niet uitgedrukt in een percentage van de premie of van het verzekerde kapitaal. Het gaat om een beloning in de vorm van een aan de verrichte of te verrichten werkzaamheden gerelateerde vergoeding. Bijvoorbeeld op basis van een uurtarief, waarbij het aantal door de verzekeringstussenpersoon aan het uitvoeren van de opdracht bestede uren bepalend is voor het bij de cliënt in rekening te brengen bedrag. Een andere mogelijkheid is, dat met de cliënt een verrichtingentarief wordt afgesproken. In dat geval wordt de opdracht als het ware opgedeeld in deelopdrachten en van elk van deze deelopdrachten wordt vooraf bepaald welk bedrag de verzekeringstussenpersoon voor het uitvoeren daarvan in rekening kan brengen. Voor de door een verzekeringstussenpersoon te verlenen nazorg kan de beloning ook bestaan uit een periodiek te betalen bedrag voor op abonnementsbasis te verrichten werkzaamheden.
Strikt genomen houdt een provisieverbod dus in dat voor verzekeringsbemiddeling14 en verzekeringsadvies geen enkele beloning of vergoeding mag worden verstrekt – niet door de verzekeraar en ook niet door de cliënt. Dat is niet de bedoeling en bovendien nodeloos verwarrend.15 Het provisieverbod ziet niet op de door een verzekeringstussenpersoon te ontvangen directe beloning maar op provisie in de oorspronkelijke betekenis, de tot tien jaar geleden enige vorm waarin een verzekeringstussenpersoon door de verzekeraar mocht worden beloond.16 Wellicht ten overvloede: privaatrechtelijk gezien maakt het niet uit of een verzekeringstussenpersoon rechtstreeks door zijn cliënt wordt beloond of in de vorm van door de verzekeraar te betalen, voor rekening van de cliënt komende, provisie.
U heeft op dit moment geen toegang tot de volledige inhoud van dit product. U kunt alleen de inleiding en hoofdstukindeling lezen.
Wanneer u volledige toegang wenst tot alle informatie kunt u zich abonneren of inloggen als abonnee.
