Elk voordeel heeft zijn nadeel. Ontneming van wederrechtelijk voordeel leidt tot fiscaal nadeel?!
mr. A.A. Feenstra en mr. V. Ruijs*
Ontneming van wederrechtelijk verkregen voordeel staat
hoog op de politieke agenda en staat daarmee ook hoog op
de prioriteitenlijst van het Openbaar Ministerie. Ook heeft
de Europese Commissie ‘pluk-ze’-regelgeving op Europees
niveau voorgesteld.1 Per 1 juli 2011 is op nationaal niveau
de ‘Wet verruiming mogelijkheden voordeelontneming’ in
werking getreden. De naam van deze wet spreekt wel voor
zich. Ook in het conceptwetsvoorstel ‘verruiming mogelijkheden
bestrijden financieel economische criminaliteit’ ligt
de nadruk op het afpakken van
Artikel kopen € 79,00 excl. BTW
In plaats van abonneren kunt u dit artikel ook afzonderlijk kopen.
illegaal geld.2 In dit wetsvoorstel
wordt een nieuwe regeling met betrekking tot de
kostenaftrek in ontnemingszaken voorgesteld (nieuw lid 8
van art. 36e Sr), waarmee wordt beoogd de aftrek te beperken
tot bijzondere gevallen waarin de redelijkheid aftrek gebiedt.
Met de ontnemingsmaatregel wordt herstel van de rechtmatige
financiële toestand beoogd.3 De Hoge Raad neemt als
uitgangspunt dat, mede gelet op het reparatoire karakter, bij
de bepaling van het bedrag dient te worden uitgegaan van
het voordeel dat de veroordeelde in de concrete omstandigheden
van het geval daadwerkelijk heeft behaald.4 De wetgever
heeft het Openbaar Ministerie ruime mogelijkheden
gegeven om dit voordeel van de betrokkene te ontnemen.
Daarbij wordt regelmatig kritiek geuit dat uit het oog is verloren
dat deze ‘Pluk ze wetgeving’ geen straf, maar een
maatregel is.5 Ook de Raad voor de Rechtspraak vraagt zich
af of de voordeelsontneming met het nieuwe art. 36e lid 8 Sr
niet (nog meer) een wezenlijk ander karakter krijgt dan oorspronkelijk
was bedoeld, namelijk punitief in plaats van reparatoir.
6 De kritiek wordt ons inziens gesterkt als de samenloop
van ontneming en de fiscaliteit wordt bezien. Bij de
vaststelling van het te ontnemen voordeel wordt in de strafrechtelijke
procedure geen rekening gehouden met belastingheffing,
belastingaftrek en/of verliescompensatie. De
fiscale wetgeving bevat wel een aantal bepalingen over de
aftrek(beperking) van kosten, die verband houden met een
misdrijf en ontneming van wederrechtelijk verkregen voordeel.
Deze bepalingen leiden echter niet (altijd) tot een
evenwichtig resultaat en belastingneutraliteit. Dat zal in dit
artikel nader worden toegelicht.
In dit artikel zal worden ingegaan op de bepaling van de
hoogte van het wederrechtelijk verkregen voordeel in de
strafprocedure en in de fiscale procedure, alsmede op de afstemming
tussen het Openbaar Ministerie en de Belastingdienst
(paragrafen 2 en 3). Vervolgens zal uiteen worden gezet
op welke wijze de ontnemingsmaatregel in de fiscale
wetgeving is verwerkt en hoe dit in de praktijk uitwerkt (paragraaf
4). Ten slotte zal de samenloop tussen ontneming en
fiscale delicten worden besproken (paragraaf 5).
U heeft op dit moment geen toegang tot de volledige inhoud van dit product. U kunt alleen de inleiding en hoofdstukindeling lezen.
Wanneer u volledige toegang wenst tot alle informatie kunt u zich abonneren of inloggen als abonnee.
