Het zwijgrecht van de rechtspersoon
prof. mr. D.R. Doorenbos*
Op het terrein van het strafrecht wordt de rechtspersoon
sinds 1976 erkend als volwaardig rechtssubject, als een zelfstandig
drager van rechten en plichten. Een rechtspersoon
kan in beginsel elk denkbaar strafbaar feit begaan en daarvoor
worden vervolgd en bestraft. De rechtspersoon zal
dus ook als verdachte kunnen worden aangemerkt en zich
als zodanig moeten kunnen verweren tegen de ingebrachte
beschuldigingen: niet alleen ter terechtzitting, maar ook
in de fase van het voorbereidend onderzoek. In dat
Artikel kopen € 79,00 excl. BTW
In plaats van abonneren kunt u dit artikel ook afzonderlijk kopen.
kader is
het van belang te weten of en in hoeverre de rechtspersoon
een zwijgrecht heeft. Bij bevestigende beantwoording rijst
de vervolgvraag hoe de rechtspersoon een hem toekomend
zwijgrecht zou moeten effectueren.
Opmerkelijk genoeg, lijken deze vragen – bijna veertig
jaar na de volwaardige erkenning van de rechtspersoon in
het strafrecht – nog goeddeels open te staan. Zelfs de basale
vraag of een verdachte rechtspersoon zich in de opsporingsfase
in dezelfde mate op een zwijgrecht kan beroepen
als een natuurlijke persoon, blijkt in elk geval in de literatuur
niet eenduidig te worden beantwoord.1 En over de wijze
waarop de vervolgvraag naar het effectueren van het zwijgrecht
moet worden beantwoord, bestaat al helemaal geen
overeenstemming. Deze stand van zaken is weliswaar verklaarbaar2,
maar toch zal de kwestie ooit – kan het zijn op
korte termijn – nader moeten worden opgehelderd. Dat is
niet alleen van belang met het oog op de rechtszekerheid
voor verdachte rechtspersonen en de daarbij betrokken natuurlijke
personen, maar het is ook van belang voor de discussie
over de medewerkingsplicht bij inlichtingenvorderingen
op het terrein van het bestuurlijk handhavingsrecht.3
Zwijgen in een strafrechtelijk onderzoek leidt zelden tot
enig rechtsgevolg, maar zwijgen in een bestuurlijk onderzoek
kan resulteren in zeer hoge boetes. Gezien de actuele
tendens dat toezichthouders steeds vaker verhoren (willen)
afnemen van werknemers of ex-werknemers van ondernemingen
die worden verdacht van wetsovertredingen, zijn de
vragen rondom het bestaan en de reikwijdte van het zwijgrecht
van de rechtspersoon zeer relevant.
U heeft op dit moment geen toegang tot de volledige inhoud van dit product. U kunt alleen de inleiding en hoofdstukindeling lezen.
Wanneer u volledige toegang wenst tot alle informatie kunt u zich abonneren of inloggen als abonnee.
