De stikstofcrisis: Urgenda 2?

1. Urgenda en stikstof?

Op 20 december 2019 oordeelde de Hoge Raad in het baanbrekende Urgenda-arrest dat de Nederlandse Staat maatregelen moet nemen tegen gevaarlijke klimaatverandering.2 De Hoge Raad sanctioneert het eerder door de rechtbank gegeven en door het hof bekrachtigde bevel aan de Staat om de uitstoot van broeikasgassen per eind 2020 met minstens 25 procent terug te dringen ten opzichte van 1990. Op 9 februari 2022 bericht (onder meer) het RIVM dat de uitstoot inmiddels 25,5 procent lager is dan in 1990.3 De emissies van bijvoorbeeld  zwaveldioxide, stikstofoxiden en fijnstof zijn gedaald. Het zogenoemde 'Urgenda-doel' is daarmee gehaald, aldus het RIVM. Kanttekening is wel dat de uitstoot van ammoniak licht steeg ten opzichte van 2019. Dat komt volgens het RIVM door een kleine stijging van het aantal dieren in Nederland en door een toename van de hoeveelheid stikstof in koeienmest. De oorzaak daarvan is een hoger eiwitgehalte in ruwvoer.

Verder in dit artikel:

1. Urgenda en stikstof?

2. De Urgenda-vordering en het verweer van de Staat

3. Het oordeel van de Hoge Raad

3.1. De betekenis van de artikelen 2 en 8 EVRM

3.2. Toetsing door de rechter

3.3. De artikelen 2 en 8 EVRM en klimaatverandering

3.4. De slotsom van de Hoge Raad

4. Wat betekent dat voor de stikstofcrisis?

5. Wat doet Nederland aan de stikstofcrisis?

6. Urgenda als basis voor een bevel om stikstofemissies te reduceren

6.1. De artikelen 2 en 8 EVRM in relatie tot stikstof

6.2. Toetsing van het stikstofbeleid door de rechter

7. Wat betekent dit voor de agrarische sector?

8. Conclusie