Uit de boekenkast van de bedrijfsethiek (34)
dr. E.D. Karssing*
Integriteit, verantwoordelijkheid, vertrouwen. Het zijn
grote woorden die veel worden gebruikt, maar zelden uitgelegd.
Alsof de betekenis ervan eenduidig is, of vanzelfsprekend.
Het zijn echter containerbegrippen: grabbeltonnen
waaruit een spreker kan putten en vanzelf alle belangrijke
morele, juridische en politieke begrippen tegenkomt, wanneer
hij maar lang genoeg blijft graaien. En het zijn hoerawoorden,
begrippen waar iedereen vóór is.1 Wanneer je even
doorvraagt – wat bedoel je eigenlijk wanneer je die woorden
gebruikt? – dan gebruiken
Artikel kopen € 79,00 excl. BTW
In plaats van abonneren kunt u dit artikel ook afzonderlijk kopen.
veel mensen in de uitleg de woorden
transparantie en openheid. Opnieuw grote woorden.
Zoals blijkt wanneer Bennis stelt: ‘Het is een veelomvattend
en aantrekkelijk woord, transparantie. Het staat voor eerlijkheid,
oprechtheid, integriteit, ethiek, helderheid, volledige
openheid, naleving van de wet en een scala aan andere dingen
die het ons mogelijk maken om eerlijk met elkaar om te
gaan’.2 Kaptein stelt: ‘Iedereen is er voor. Niemand lijkt
tegen. Het lijkt zelfs het hoerabegrip der hoerabegrippen te
zijn. Het ultieme criterium. Het wondermiddel voor alle
hardnekkige problemen. De ultieme wens’.3 Ikzelf heb ook
wel een beeld bij de woorden openheid en transparantie. En
ik ben er ook niet tegen, al heb ik wel vaak het gevoel dat die
enorme nadruk op openheid van tegenwoordig de aandacht
nogal eens afleidt van de echte problemen. We kunnen immers
wel heel verontwaardigd zijn en een hoop amok maken,
tot aan de Tweede Kamer toe, over de hoge salarissen
van bestuurders in de zorg; volgens mij hebben ze daar echter
grotere problemen. Om dezelfde reden moeten we oppassen
dat de woede over bonussen in de financiële wereld
ons niet teveel afleidt van waarschijnlijk veel fundamentelere
oorzaken van de kredietcrisis. En dan knagen vragen als: wat
is een goede uitleg van de woorden transparantie en openheid?
Hoe breng je dat in de praktijk? Hoever moet je gaan
met transparantie en openheid: zijn er ook grenzen aan wat
je redelijkerwijs mag hopen of wensen? Wat is de achterkant
van deze hoerabegrippen? Vol enthousiasme dook ik daarom
in het net verschenen boek Transparantie. Hoe je als leider
openheid creëert, van Warren Bennis, Daniel Goleman,
James O’Toole en Patricia Biederman.4 Het viel niet mee:
wel inspirerend, maar erg Amerikaans, veel bewijsvoering
aan de hand van anekdotes en niet heel praktisch. Op zoek
naar aanvullende publicaties vond ik de oratie van veelschrijver
Muel Kaptein: De open onderneming. Een bedrijfsethisch
vraagstuk.5 Tezamen gaven ze me voldoende handvatten om
meer grip te krijgen op die mooie woorden transparantie en
openheid. Eerst geef ik enkele definities en benoem ik het
belang van openheid en transparantie. Daarna wijs ik op de
schaduwkanten van de hoerabegrippen. Ook bij openheid
en transparantie geldt: overdaad schaadt! Tot slot laat ik zien
hoe Kaptein concrete aanwijzingen geeft om een goed evenwicht
te vinden tussen ‘te veel’ en ‘te weinig’.
U heeft op dit moment geen toegang tot de volledige inhoud van dit product. U kunt alleen de inleiding en hoofdstukindeling lezen.
Wanneer u volledige toegang wenst tot alle informatie kunt u zich abonneren of inloggen als abonnee.
