Uit de boekenkast van de bedrijfsethiek (35)
dr. E.D. Karssing*
In de bedrijfsethiek is een groot aantal boeken en artikelen
verschenen waarin op praktische wijze integriteitsvraagstukken
worden behandeld en concrete aanbevelingen
worden gedaan voor het bevorderen van de integriteit van
organisaties en haarmedewerkers.Niet iedereen weet deze
publicaties te vinden of heeft tijd ze te lezen.Daaromkijkt
Edgar Karssing geregeld voor het Tijdschrift voor Compliance
in de boekenkast van de bedrijfsethiek en bespreekt
hij een artikel of boek.Deze bijdragen zijn geen recensies,
maar een samenvatting van de belangrijkste
Artikel kopen € 79,00 excl. BTW
In plaats van abonneren kunt u dit artikel ook afzonderlijk kopen.
conclusies en
aanbevelingen van de auteur(s), die hij zal confronteren
met zijn eigen observaties als trainer en adviseur op het
gebied van ethiek en integriteit.
In dit nummer wordt het boekNudge. Improving decisions
about health, wealth and happiness van Richard Thaler
en Cass Sunstein besproken.
1. Inleiding
Al 34 keer heb ik in mijn eerste voetnoot mijn emailadres
opgenomen voor reacties en suggesties. In al die jaren heb ik
welgeteld één reactie ontvangen, waarin ik – terecht – erop
werd gewezen dat ik de Klachtencommissie DSI met de
Tuchtcommissie DSI verwarde. Dat moet beter kunnen. Als
duwtje in de rug bevat deze ‘boekenkast’ een prijsvraag: ik
hoop dat alle lezers meedoen en dat mijn mailbox volloopt.
De prijs: een boek en een zakje steekpenningen.Meer hierover
aan het einde van dit artikel.
Ruim twintig jaar geleden vulde ik als scholier mijn zakgeld
aan met een baantje als ijscoman op de Veluwe. Ik kreeg op
provisiebasis uitbetaald: 18%van de omzet was voormij.Dat
was op regenachtige dagen heel weinig, op mooie zomerse
dagen kon je een aardige klappermaken.Maar, ik kon slechts
in zeer beperkte mate mijn omzet verhogen: het weer, de
standplaats, het aantal mensen dat langskwam, de prijzen en
de smaken kon ik niet beïnvloeden. Ik had echter vrij snel
door dat mensen slecht zijn in keuzes maken, zeker als ze
twee keer achter elkaar moeten kiezen. En daar had ik wel
invloed op: ik kon ze eerst de smaak laten kiezen (banaan of
vanille) of eerst de grootte van het ijsje – en daarmee dus de
prijs van het ijsje. Wanneer ik ze eerst de grootte liet kiezen
– één, anderhalf of twee gulden – dan kozen ze meestal het
ijsje van 1 gulden 50. Moesten ze echter eerst de smaak kiezen,
dan waren ze blij als ik ze bij de volgende keuze een
voorstel deed – het duurste ijsje.Meestal gingen ze dan zonder
aarzeling akkoord met dat aanbod, blij dat ze niet nog een
keer hoefden na te denken.
Na mijn middelbare schooltijd ging ik economie studeren.
Ik ben afgestudeerd op het rationaliteitsbegrip van de economische
wetenschap, zoals dat zo mooi is verwoord in de metafoor
van de Homo Economicus. Volgens deze opvatting
zijnmensen koele denkers die na een zorgvuldige kosten-baten
analyse altijd die optie kiezen die hun behoeften maximaal
bevredigt. Niet alleen op de markt, maar in alle denkbare situaties,
zoals door Nobelprijswinnaar Gary Becker zonder
voorbehoud wordt verwoord: ‘...the economic approach is a
comprehensive one that is applicable to all human behavior, be
it behavior involving money prices or imputed shadow prices,
repeated or infrequent decisions, large or minor decisions, emotional
or mechanical ends, rich or poor persons, men or women,
adults or children, brilliant or stupid persons, patients or therapists,
businessmen or politicians, teachers or students’.1 Nu vind
ik het fascinerend om de keuze voor een kind gelijk te stellen
aan de aanschaf van een koelkast – zoals Becker heeft uitgewerkt
–, ik heb het mensbeeld van economen toch altijd een
beetje wereldvreemd gevonden; zelfs bij het kopen van een
ijsje klopt het al niet. De afgelopen decennia is er ook veel
empirisch onderzoek gedaan dat laat zien datmensen feilbare
wezens zijn die systematisch foutenmaken wanneer zemoeten
kiezen tussen verschillende opties – ze gedragen zich zelden
zoals een Homo Economicus betaamt.2 Onlangs kwam ik
een boek tegen dat de feilbaarheid van de mens als uitgangspunt
neemt en laat zien hoe je hier gebruik van kunt maken
– niet om je omzet te verhogen, maar om mensen de goede
keuzes te laten maken. Met een vleugje paternalisme laten
Thaler en Sunstein zien hoe dat werkt in Nudge. Improving
decisions about health, wealth and happiness.3 Ik was meteen
enthousiast en ik denk dat compliance officers hier veel aan
kunnen hebben.Hoeveel?Datmoet uit de prijsvraag blijken.
U heeft op dit moment geen toegang tot de volledige inhoud van dit product. U kunt alleen de inleiding en hoofdstukindeling lezen.
Wanneer u volledige toegang wenst tot alle informatie kunt u zich abonneren of inloggen als abonnee.
