Trade Based Money Laundering
dr. M.R.J. Soudijn*
Volgens de Financial Action Task Force (FATF), een toonaangevende
internationale organisatie die zich bezig houdt
met de bestrijding van witwassen en terrorismefinanciering,
lenen internationale goederenstromen zich uitstekend
om crimineel geld te verplaatsen (FATF 2006, 2008). Het internationale
handelsverkeer is namelijk te misbruiken door
het enorme volume wat daarin omgaat, de complexiteit rond
de financiering ervan, de gebrekkige internationale uitwisseling
van douanegegevens en de gebrekkige capaciteiten
om in handelsstromen illegitieme transacties te ontdekken.
Door deze factoren
Artikel kopen € 79,00 excl. BTW
In plaats van abonneren kunt u dit artikel ook afzonderlijk kopen.
ontstaat Trade Based Money Laundering
(TBML), oftewel witwassen dat via handelskanalen loopt.
TBML baart de FATF om twee redenen zorgen. Ten eerste
richt de huidige focus van de anti-witwasmaatregelen zich
sterk op contante geldstromen en het financiële stelsel. Maar
daardoor bestaat de kans dat handelsstromen over het hoofd
worden gezien. Ten tweede wordt gesteld dat als het risico
en de kosten van de ene witwasmethode stijgt, het niet meer
dan logisch is dat andere methoden aantrekkelijker worden.
Het succes van de tot nu toe genomen maatregelen ‘may
have the unintended effect of increasing the attractiveness of
the international trade system for money laundering and terrorist
financing activities’ (FATF 2006: 1).
Volgens de FATF vindt TBML plaats door manipulatie van de
goederenprijs, hoeveelheden of productomschrijving
(FATF 2006; 2008). De FATF wijst er dan ook op dat onder
andere financiële instellingen zich bewust moeten zijn van
dergelijke methodieken. Er wordt daarbij opgeroepen tot het
bouwen van red flags, indicatoren die TBML kunnen signaleren
zodat TBML-activiteiten vroegtijdig ontdekt kunnen worden
(FATF 2006). Te denken valt bijvoorbeeld aan goederen
waarbij de prijzen ver onder of boven de reële waarde liggen.
De Wolfsberg Group, een associatie van elf belangrijke internationale
banken, plaatst echter zijn kanttekeningen bij de
oplossing van red flags.1 De groep geeft aan dat financiële
instanties maar beperkt inzetbaar zijn bij het tegengaan van
TBML. Dat komt omdat zo’n 80% van alle betalingen in
het wereldhandelsverkeer plaats zouden vinden onder voorwaarden
van open accounts. Dat houdt in dat de koper en
verkoper zelf overeenstemming bereiken over de contractvoorwaarden
en alleen de clean of netting payment via het
bankwezen doen. Dat wil zeggen, de ene marktpartij stuurt
een factuur die de andere marktpartij vervolgens netjes betaald.
Het bankwezen ziet dus niet wat er aan die betaling
ten grondslag ligt en kan dus niet nagaan of er sprake is van
een reële handelstransactie. Pas wanneer financiële instellingen
bij kredietverlening betrokken zijn (via Letters of Credit
of Bills of Collection), ziet de groep meer mogelijkheden
op inzage in de handels- en geldstromen (Wolfsberg Group
2009: 1).
Naar mijn idee doet de Wolfsberg Group zich hier echter tekort.
Ik ben het ermee eens dat het uitbreiden van de compliance
regels met nog meer rode vlaggen geen heilzame weg
is voor de sector. Maar ik wil er ook op wijzen dat met de
huidige mogelijkheden die financiële instellingen middels
hun gewone maatregelen tegen witwassen hebben, TBML
vaker aan het licht kan komen bij betalingen die onder de
condities van open accounts plaatsvinden.
Dit artikel is als volgt opgebouwd. In de volgende paragraaf
wordt eerst dieper ingegaan op wat de FATF nu precies
onder TBML verstaat. De definitie van het FATF wordt
inmiddels als standaard gezien, maar kent nogal wat haken
en ogen. Vervolgens wordt aangegeven welke vormen van
TBML in de literatuur worden onderscheiden. Op grond van
enkele opsporingsonderzoeken van de Nederlandse politie
worden kort de ervaringen met TBML besproken. Tot slot
wordt de rol van financiële instellingen aangegeven.
U heeft op dit moment geen toegang tot de volledige inhoud van dit product. U kunt alleen de inleiding en hoofdstukindeling lezen.
Wanneer u volledige toegang wenst tot alle informatie kunt u zich abonneren of inloggen als abonnee.
