Perikelen rond de bindende voordracht
mr. Chr.M. Stokkermans*
Bij instellingen in de semipublieke sector hebben gremia
waarin belanghebbenden zijn vertegenwoordigd doorgaans
een bindend voordrachtsrecht met betrekking tot een
of meer zetels in het toezichthoudend orgaan. Ik doel op woningcorporaties,
zorginstellingen en onderwijsinstellingen.
Dit vloeit voort uit wetgeving en governance codes. De ontwikkelingen
zijn nog in volle gang.
Er zijn verschillende aandachtspunten waarop bij het formuleren
en uitoefenen van bindende voordrachtsrechten gelet
moet worden. Het onderscheid tussen formele bevoegdheidsverdeling
en gedragsnormen speelt daarbij een
Artikel kopen € 79,00 excl. BTW
In plaats van abonneren kunt u dit artikel ook afzonderlijk kopen.
centrale
rol. Daarom werk ik eerst dat onderscheid uit (par. 2). Daarna
zet ik de formele regels omtrent bindende voordrachtsrechten
bij woningcorporaties, zorginstellingen en onderwijsinstellingen
af tegen de vergelijkbare regels die gelden
voor structuurvennootschappen (par. 3). Vervolgens komen
enkele aandachtspunten in de sfeer van de gedragsnormen
aan bod (par. 4). Bij dit laatste gaat het concreet om profielschetsen,
de afwijzing van bindend voorgedragen kandidaten,
situaties van belet of ontstentenis en enkele punten die
de mogelijke juridische acties bij geschillen betreffen.
Eerst een opmerking vooraf. Wordt bij een vereniging of
stichting een toezichthoudend orgaan ingesteld, dan pleegt
dit te worden aangeduid als raad van toezicht (RvT) of raad
van commissarissen1 (RvC). De leden van een RvT worden
soms aangeduid als commissarissen.2 In het ambtelijk voorontwerp
voor een Wet bestuur en toezicht rechtspersonen dat
onlangs in consultatie is gegaan,3 wordt neutraal gesproken
van ‘toezichthoudend orgaan’. Hierna zal ik veelal die (ook
door de Gecombineerde Commissie aanbevolen)4 neutrale
terminologie aanhouden, maar de term RvC verdient m.i.
de voorkeur. Het gaat om een orgaan met dezelfde normstelling,
taken en aansprakelijkheidsregels als de RvC van een
kapitaalvennootschap.5 Bij die inhoudelijke eenvormigheid
past m.i. eenvormigheid van aanduiding. De terminologie in
het consultatiedocument wekt bovendien de indruk als zou
bij een vereniging of stichting geen orgaan met beperkte toezichttaak
kunnen worden ingesteld. Dit zou een onterechte
beperking van de inrichtingsvrijheid zijn. Met de term RvC
kan beter worden uitgedrukt waar het om gaat: wordt een
toezichthoudend orgaan van het type RvC ingesteld, dan horen
daarbij een aantal wettelijke normen, taken en andere regelingen.
In sectorwetgeving kan het instellen van een RvC
voor bepaalde instellingen verplicht worden gesteld. Dat
laat onverlet dat een instelling haar RvC in de statuten kan
aanduiden als raad van toezicht, zoals wat de wet ‘bestuur’
noemt in statuten wel wordt aangeduid als directie.
Bij de bespreking van de bindende voordracht hierna gaat
het mij om de verhouding tussen de belangenorganisatie
(ondernemingsraad, cliëntenraad, etc.) en het toezichthoudend
orgaan. Voor de overzichtelijkheid ga ik uit van een
stichting met toezichthoudend orgaan. Een en ander is van
overeenkomstige toepassing op semipublieke instellingen
in de vorm van een vereniging. Daar komt het uiteindelijke
benoemingsrecht ten aanzien van de leden van het toezichthoudend
orgaan in beginsel toe aan de algemene vergadering,
maar dat aspect blijft buiten beschouwing. Zo ga
ik niet in op de regeling bij de structuurcoöperatie die meebrengt
dat de algemene vergadering behoudens limitatieve
weigergronden verplicht is de door de RvC voorgedragen
kandidaten te benoemen.6 Het neemt niet weg dat een dergelijke
regeling ook voor de bindende voordrachten in de semipublieke
sector een goed idee lijkt.
Veel van wat aan de orde komt, is ook van belang voor instellingen
met een monistisch bestuur (one-tier board).7 Ook
dat blijft verder onbesproken.
U heeft op dit moment geen toegang tot de volledige inhoud van dit product. U kunt alleen de inleiding en hoofdstukindeling lezen.
Wanneer u volledige toegang wenst tot alle informatie kunt u zich abonneren of inloggen als abonnee.
