Voorwoord

In dit nummer staan virtual assets centraal. Een veel besproken onderwerp. Ook zijn er vele vragen, zoals: Wat zijn virtual assets nu eigenlijk? Welke integriteitsrisico's spelen een rol? Hoe effectief is het toezicht op virtual assets? Wat is de impact van de invoering van de Markets in Crypto Assets Regulation (MiCAR) met een beoogde invoering rond 2024.

In dit nummer wordt aan de hand van een aantal mooie artikelen bij deze vragen stil gestaan.

Kim Schneidergeeft de lezer een bepaalde basis om de wereld van virtual assets beter te begrijpen en gaat ook nader in op de blockchain technologie omdat hier het overgrote deel van de virtuele assets wordt gecreëerd. Zij geeft antwoord op de volgende vragen: (i) welke soorten virtuele assets zijn er, (ii) wie gebruiken op dit moment virtual assets, de consumenten en/of bedrijven, (iii) wat zijn de huidige toepassingsgebieden en (iv) wat is het toekomstpotentieel. Als laatste zal er nog een vergelijk gemaakt worden tussen de voor- en nadelen van virtuele assets om af te sluiten met een conclusie.

Simon Lelieveldt neemt de lezer in dit artikel mee in het toezicht dat de afgelopen twee jaar bij crypto-aanbieders is uitgevoerd op grond van de Wet ter voorkoming van witwassen en terrorismefinanciering (Wwft). Aan de orde komt de geest van de wet: de intentie van de Europese en nationale regelgever, vervolgens de letter van de wet en daarna volgt de praktijk. Hoe ging de toezichthouder feitelijk om met letter en geest van de Europese en nationale regels? Lelieveldt geeft vanuit zijn ervaring in de praktijk met de DNB de spanning weer tussen het feitelijk Wwft-toezicht op cryptobedrijven en de constitutionele randvoorwaarden die vanuit de regelgever zijn vastgesteld. Het cryptotoezicht lijkt in Nederland overmatig gedimensioneerd en duurder dan bedoeld en toegezegd, terwijl buitenlandse partijen onvoldoende gehandhaafd worden. Lelieveldt geeft zijn ongezouten mening hierover en zijn zienswijze hoe het anders kan.

De introductie vanPeter Engering en Leon Kort beschrijft dat de crypto's geen tulpenmanie wel een here to stay betreft. Belangrijk om na te gaan hoe risicovol die crypto's nu eigenlijk zijn en hoe effectief het toezicht is. In het artikel wordt ingegaan op de belangrijkste integriteitsrisico's rondom cryptotransacties en de belangrijkste problemen rondom het toezicht op crypto's. Engering en Kort beschrijven een aantal mogelijk oplossingen rondom het toezicht dat op dit moment nog niet effectief is.

Maud Bökkerink gaat in dit artikel in op de implementatie van de herziene vierde anti-witwasrichtlijn in Nederlandse wet- en regelgeving waarmee cryptodienstverleners binnen het bereik van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme en de Sanctiewet 1977 zijn gebracht. Bökkerink beargumenteerd dat bij de omzetting van deze richtlijn in Nederlandse regels zowel de wetgever als de toezichthouder verder gegaan dan nodig en vereist was. Ondanks dat de toezichthouder veel capaciteit heeft ingezet op de nieuwe sector, is daar tot heden weinig van te merken en ontbreekt het voor deze nieuwe sector aan gerichte guidance. Bökkerink behandelt in haar artikel de omzetting van de EU anti-witwaswetgeving in de Wwft. Zij bespreekt een aantal eisen die op grond van de Wwft gelden voor cryptodienstverleners. Tevens gaat zij in op de sanctiewetverplichtingen die DNB stelde voor de cryptodienstverleners. Zij sluit af door kort de toekomstige eisen te behandelen die voor cryptodienstverleners zullen gaan gelden op grond van het anti-witwaspakket dat is voorgesteld door de Europese Commissie, met name wat de gevolgen zijn van de uitbreiding van de Europese Verordening 2015/847 voor cryptodienstverleners.

Michiel van Eersel behandelt in zijn artikel de nieuwe tijden op markten in cryptoactiva. Hij schrijft over de impact van de invoering van de verordening MiCAR op diverse bestaande financiële ondernemingen. Van Eersel kijkt met ons vooruit naar 2024 wanneer de Verordening markten in crypto-activa ofwel de Markets in Crypto Assets Regulation (MiCAR) rechtstreekse werking krijgt in de lidstaten van de Europese Unie. In deze bijdrage zal na een overzicht van de reikwijdte, opzet en eisen van MiCAR worden ingegaan op de impact die deze verordening voor nieuwe activiteiten zal hebben op bestaande financiële ondernemingen zoals banken, betaalinstellingen, beleggingsondernemingen en beheerders van beleggingsinstellingen. Tevens zullen emittenten van cryptoactiva en aanbieders van cryptoactivadiensten aan nadere regels moeten gaan voldoen. Van Eersel geeft een duidelijk overzicht van de nieuwe regelgeving en de impact daarvan op bestaande financiële instellingen.

Het is onder meer de bedoeling dat consumenten en investeerders door MiCAR meer bescherming gaan genieten en dat witwassen wordt voorkomen. De MiCAR diensten zien alleen op diensten die worden verleend met betrekking tot "cryptoactiva". Dit zijn producten die (per definitie) niet kwalificeren als financiële instrumenten. Jonneke van Poelgeestricht zich in haar artikel over MiCAR tot een tweetal aspecten namelijk (i) de verplichting tot het uitbrengen van een white paper bij de uitgifte van cryptovaluta (niet zijnde asset referenced tokens of e-money tokens) en (ii) het beoogde vergunningstelsel voor MiCAR dienstverleners. Van Poelgeest concludeert dat deze verordening een stap vooruit kan zijn, mits de nog benodigde aanpassingen in het voorstel worden gedaan.   

Andries Doets en Roy Niewijk gaan in op de zogenaamde travel rule die ziet op informatieverplichtingen voor virtual asset service providers bij het overmaken van virtuele valuta (ofwel crypto's). Meer specifiek gaan zij in op de vraag wat de achtergrond is van deze travel rule en wat de aanpassing in de Wire Transfer Regulation precies inhoudt voor cryptodienstverleners. Ook wordt stilgestaan bij het nationale kader, waaronder i) de aanpak en eisen van De Nederlandsche Bank als toezichthouder en ii) Nederlandse jurisprudentie van de bestuursrechter over het registratie-vereiste. Zij sluiten de bijdrage af met enkele gedachten voor wat betreft de praktische toepassing van de travel rule door partijen die actief zijn in de cryptosector en de impact hiervan.

Syed Rahman geeft inzicht in hoe je activa die verloren zijn gegaan door cryptocurrency-gerelateerde criminaliteit, kunt terugvinden. Hij schetst strategieën, juridische overwegingen en een aantal praktische aspecten die in dit uitdagende en snel veranderende gebied moeten worden overwogen.

Namens de redactie veel leesplezier gewenst,

Karen Fluks, Edward Nkune, Frank Segers en Danny Smit