Crisismanagement en compliance
drs. G.P.H.M. Vermeulen
Stel je voor: je bent de Chief Ethics & Compliance Officer van een grote payment services provider. Vorige week werd bekend dat 1,9 miljard euro, die in de boekhouding op de balans staat, niet terug te vinden is op de bankrekening van het bedrijf in Azië, waar het zou moeten staan. Je CEO wordt gearresteerd. Hij blijkt, via een ondoorzichtige constructie met de huisbank, ook zelf nog een omvangrijk bedrag van het eigen bedrijf geleend
Artikel kopen € 79,00 excl. BTW
In plaats van abonneren kunt u dit artikel ook afzonderlijk kopen.
te hebben. Volgens de kranten zou de tweede man van het bedrijf links met diverse geheime diensten hebben en betrokken zijn bij een oorlog in het Midden-Oosten. Daarnaast is hij mogelijk betrokken bij een video die heeft geleid tot het aftreden van de regering in een buurland. Hij lijkt van de aardbodem verdwenen te zijn; waarschijnlijk is hij op de vlucht geslagen. De CEO van een landenorganisatie in Azië is gisteren dood aangetroffen. En vanochtend om 8 uur is er een inval van de autoriteiten in tien verschillende kantoren in drie landen. Onwaarschijnlijk? Jazeker, maar het kan gebeuren. Of wat denk je van dit scenario? Van de ene op de andere dag wordt een land door de Verenigde Staten en de EU op de sanctielijst gezet, evenals de president van het land en zijn naaste familieleden. Het land beschikt over een aantal staatsinvesteringsfondsen, met een gevarieerd palet aan beleggingen, die nu ook gesanctioneerd zijn. De afgelopen jaren heeft de presidentsfamilie zichzelf behoorlijk verrijkt. Dit geld is belegd via allerlei investeringsvehikels in offshore jurisdicties, wat doorgaans niet erg transparant is. In het land breekt een burgeroorlog uit en de president en zijn familie hebben snel financiële middelen nodig om wapens te kopen en om huurlingen in te kunnen zetten. Al snel wordt duidelijk dat de familie een groot belang, in ieder geval meer dan 20%, in een bank heeft, die in diverse landen de huisbank van jouw bedrijf is. Wat betekent dit? Worden deze bankrekeningen nu bevroren? Mag en kan je het geld nog van deze bankrekeningen afhalen? Je organisatie heeft ook een aantal vestigingen in het betreffende land. Volgens de nieuwe sanctiewetgeving mag je er amper nog economische activiteiten hebben. Moet je die kantoren nu per direct sluiten? Verkopen op stel en sprong zal wel niet meevallen. Na geruchten van een aankomende sluiting verzamelen zich boze burgers voor het hoofdkantoor van jouw bedrijf in het betreffende land, de eerste ramen worden ingegooid, de deur wordt geforceerd, medewerkers worden de straat opgesleurd en het ziekenhuis in geslagen. Wat gebeurt er met de rest van je personeel als je de lokale vestigingen sluit? En wat gebeurt er als je ze openhoudt? En wat is de financiële impact hiervan voor het bedrijf? Verder zijn er aanwijzingen dat de president en zijn familie een groot aandeel hebben in een professionele voetbalclub, die morgen een wedstrijd in de kwartfinale van de Champions League speelt. Sterker nog, een van de zonen van de president speelt in het tweede elftal en zou morgen op de reservebank plaatsnemen. Jouw bedrijf is de shirtsponsor van deze club, die tevens een grote klant is. Wat nu? Een snelle inventarisatie levert ook nog op dat een gesanctioneerd staatsfonds eigenaar is van het autoleasebedrijf waar jouw bedrijf wereldwijd alle auto’s van least. Wat betekent dit nu weer? En hoe snel kun je inventariseren in welke van jouw business partners deze staat of de presidentsfamilie nog meer een aandeel heeft? Tot overmaat van ramp blijken de sancties van de VS en de EU enigszins van elkaar af te wijken. Je externe advocaat informeert je dat de verschillende EU Lidstaten dezelfde sanctiewetgeving verschillend interpreteren. Het is duidelijk: er is een crisis. Er is een ernstig incident of er is een flinke uitdaging. De situatie is complex en onoverzichtelijk. De veiligheid van medewerkers is in het geding maar ook de reputatie van het bedrijf, de financiële continuïteit en daarmee ook het bestaan van het bedrijf. Wat nu? Jeuken je vingers al om deze crisis te managen? Of doe je dat liever niet? Op het moment van schrijven van dit artikel zitten we in de tweede golf van de corona-crisis en heeft premier Rutte aangegeven dat de regering met 50% van de kennis 100% van de maatregelen moet nemen. Als Ethics & Compliance Officer kun je ook in een dergelijke situatie komen te zitten, met dien verstande dat de Ethics & Compliance Officer doorgaans adviseert en niet beslist. Maar goed, in een grote crisis is er een aanzienlijke kans dat je advies direct wordt overgenomen. Of dat een lokaal kantoor je advies ziet als een instructie die uit het hoofdkantoor komt. Je advies kan dus verstrekkende gevolgen hebben. En je zal maar net op vakantie zijn als er zo’n crisis uitbreekt. Als Ethics & Compliance Officer kun je ook in een dergelijke situatie komen te zitten, met dien verstande dat de Ethics & Compliance Officer doorgaans adviseert en niet beslist Hoe hiermee om te gaan? Wat zegt de theorie hierover? Waar er aardig wat boeken zijn volgeschreven over risicomanagement en business continuity management, is de literatuur m.b.t. crisismanagement nogal dun gezaaid. Maar laten we eens een poging doen aan de hand van een model wat het Crisis Ondersteunings Team (COT) heeft ontwikkeld voor de Handleiding voor Internal Audit van de NBA.1 Dit model onderscheidt 5 fases: anticiperen, voorbereiden, respons, herstel en evaluatie.
U heeft op dit moment geen toegang tot de volledige inhoud van dit product. U kunt alleen de inleiding en hoofdstukindeling lezen.
Wanneer u volledige toegang wenst tot alle informatie kunt u zich abonneren of inloggen als abonnee.
