mr. dr. A.J. Metselaar1
1. Inleiding en achtergrond
Er was even geduld voor nodig, maar half juni 2016 is een internetconsultatieversie gepubliceerd van een nieuw wetsvoorstel terugvordering staatssteun.[2] Het voorstel voorziet primair in regels voor de terugvordering van staatssteun naar aanleiding van een terugvorderingsbesluit van de Europese Commissie, maar het regelt ook een aantal aanverwante onderwerpen. De consultatie is afgesloten op 27 juli 2016. Inmiddels is (een mogelijk aangepaste versie van) het voorstel in behandeling genomen door de Afd... abonneren of dit artikel kopen.
prof mr. P.H.L.M. Kuypers en mr. P.A.E.M. HogenhuisDe Wet M&O is inmiddels geëvalueerd en de evaluatie is aangeboden aan de Tweede Kamer.[1] De evaluatie is opgebouwd uit een aantal onderdelen, te weten een beschrijving van een aanleiding voor de evaluatie en onderzoeksmethode, achtergrond Wet M&O, een identificatie van het probleem, de toepassing van de uitzonderingen (algemeen belang en onderwijs), de verhouding tot andere regels en de toepassing in de praktijk tot dusverre. Wij laten de achtergrond van de Wet M&O rusten, omdat wij deze bekend veronderstellen.[2] Hierna zullen wij ingaan op een aantal onderwerpen i... abonneren of dit artikel kopen.
prof. dr. B. Hessel1Vanuit mijn deels economische en deels juridische achtergrond[2] wil ik in deze bijdrage aangeven hoe ik, toen ik mij rond 2000 ging bezighouden met de staatssteunregels voor decentrale overheden, gekozen heb voor een beleidsmatige benadering. Bij overheden bestaat er vaak enige spanning tussen enerzijds bestuurders en beleidsmakers, die bepaalde beleidsdoelstellingen willen realiseren en anderzijds juristen, die denken in termen van procedures en bevoegdheden. Wanneer beleidsmakers een financieel arrangement met een onderneming of een subsidieverordeni... abonneren of dit artikel kopen.
mr. M. Rijke, mr. A.T.Z. Leijten, mw. mr. A. van der Linden LL.M. en mr. C.A.M. Lombert4 november 2016 te LeidenOp 4 november 2016 vond op de juridische faculteit van de Universiteit Leiden alweer de vierde bijeenkomst plaats van het Landelijk Staatssteunnetwerk. Ook dit jaar mocht de organisatie zich verheugen op een zeer ruime opkomst van professionals die zich vanuit diverse achtergronden met het onderwerp staatssteun bezighouden. De opzet van deze editie was iets gewijzigd ten opzichte van de vorige met een plenair gedeelte bestaande uit de opening door prof. mr. T. (Tom) Ottervanger, hoogleraar Europees recht en Nederlands mededingingsrecht aan de Universiteit ... abonneren of dit artikel kopen.
mr. A.A. Geelhoed en mr. J.M. Dijkman-Uulders (Besluiten)mr. A. Looijestijn-Clearie (Beleid) april t/m september 2016 abonneren of dit artikel kopen.
mr. L. Ament en mr. M. Heijtmeijer-BroersenBesluiten ACMACM 2 juni 2016, Besluit 15.0977.29Inzake: pasfotoautomaten gemeente AmsterdamDe gemeente Amsterdam heeft met twee partijen (Prontophot en Pasfotopoint) overeenkomsten gesloten voor de plaatsing van pasfotoautomaten in een aantal stadsdeelkantoren binnen de gemeente. Door een vijftal andere partijen, die actief zijn in de fotovakhandel, is bij de Autoriteit Consument en Markt (ACM) geklaagd dat de gemeente in strijd met de Wet Markt en Overheid (Wet M&O) handelt bij het ter beschikking stellen van ruimte voor de plaatsing en exploitatie van pasfotoau... abonneren of dit artikel kopen.
mr. M. Aalbers en mr. L.E.A. Thomsin (Europees)mr. dr. A.D.L. Knook en mr. G.A. Dictus (Nederland)[1]Netherlands Maritime Technology Association t Commissie
Inzake: Hogere voorziening, het begrip staatssteun, besluit inhoudende dat er geen sprake is van staatssteun, geen inleiding formele onderzoeksprocedure, motiveringsplicht, selectiviteit
Feiten en middelen: De Netherlands Maritime Technology Association (NMTA) heeft in een hogere voorziening voor het Hof om vernietiging van het arrest van het Gerecht T-140/13 verzocht, houdende het beroep tot nietigverklaring van het besluit C(2011) 4494 van de Commissie. In deze zaak ging het om een Sp... abonneren of dit artikel kopen.
mr. M. Aalbers en mr. L.E.A. Thomsin (Europees)mr. dr. A.D.L. Knook en mr. G.A. Dictus (Nederland)Ierland en Aughinish Alumina Ltd t Commissie;Frankrijk t Commissie;Italië en Eurallumina SpA t CommissieInzake: Beroep tot nietigverklaring, accijnsvrijstelling, rechtszekerheid, gewettigd vertrouwen, redelijke termijn, ongunstige beïnvloeding van de handel tussen de lidstaten, verstoring van de mededinging, selectiviteit, nieuwe of bestaande steunFeiten en middelen: Ierland, Aughinish Alumina Ltd (AAL), Frankrijk, Italië en Eurallumina SpA, verzoeken het Gerecht tot nietigverkl... abonneren of dit artikel kopen.
mr. M. Aalbers en mr. L.E.A. Thomsin (Europees)mr. dr. A.D.L. Knook en mr. G.A. Dictus (Nederland)Duitsland t CommissieInzake: Beroep tot nietigverklaring, steun voor hernieuwbare energie, gedeeltelijke onverenigbaarheid met de interne markt, voordeel, staatsmiddelen Feiten en middelen: Duitsland heeft een actie tot nietigverklaring ingesteld tegen Commissiebesluit 2015/1585/EU. In dat besluit heeft de Commissie geconcludeerd dat een aantal maatregelen die waren uitgevoerd onder de Duitse wet houdende een nieuwe regeling van het rechtskader voor de bevordering van elektriciteitsopwek... abonneren of dit artikel kopen.
mr. M. Aalbers en mr. L.E.A. Thomsin (Europees)mr. dr. A.D.L. Knook en mr. G.A. Dictus (Nederland)Hamr Sport t CommissieInzake: Beroep tot nietigverklaring, ontvankelijkheid, belanghebbende begrip, individuele geraaktheid, het begrip staatssteun ex art. 107 lid 1 VWEU, algemeen belang – exceptie, sportcentra, art. 107 lid 3 sub c VWEUFeiten en rechtsmiddelen: In 2011 heeft Hamr Sport bij de Commissie een klacht ingediend tegen mogelijke staatssteun van Tsjechië aan sportaccommodaties. Datzelfde jaar heeft de Commissie de formele onderzoeksprocedure gestart. In 2013 heeft de Commissie subs... abonneren of dit artikel kopen.
mr. M. Aalbers en mr. L.E.A. Thomsin (Europees)mr. dr. A.D.L. Knook en mr. G.A. Dictus (Nederland)Magic Mountain Kletterhallen t CommissieInzake: Beroep tot nietigverklaring, verenigbaarheid ex art. 107 lid 3 VWEU, art. 165 VWEU, sport, legitiem doel van algemeen belang, verfijnde economische benadering, marktfalen Feiten en middelen: Middels besluit C(2012)8761 heeft de Commissie subsidies van Duitsland aan de Deutsche Alpenverein voor sportfaciliteiten ex art. 107 lid 3 sub c VWEU jo. 165 VWEU verenigbaar met de interne markt verklaard. Net als in Hamr t Commissie heeft de Commissie v... abonneren of dit artikel kopen.
mr. M. Aalbers en mr. L.E.A. Thomsin (Europees)mr. dr. A.D.L. Knook en mr. G.A. Dictus (Nederland)Whirlpool t CommissieInzake: Beroep tot nietigverklaring, herstructureringssteun, geen wezenlijke aantasting van de concurrentiepositie, niet individueel geraakt, niet-ontvankelijkheidFeiten en middelen: Whirlpool Europa BV (Whirlpool) heeft een actie tot nietigverklaring ingesteld tegen Commissiebesluit 2013/283/EU. In dit besluit heeft de Commissie herstructureringssteun, die in een eerder stadium door de Franse overheid aan een concurrentonderneming van Whirl... abonneren of dit artikel kopen.
mr. M. Aalbers en mr. L.E.A. Thomsin (Europees)mr. dr. A.D.L. Knook en mr. G.A. Dictus (Nederland)België t CommissieInzake: Hogere voorziening, selectief voordeel, besluit waarbij deze steun gedeeltelijk onverenigbaar wordt verklaard met de interne marktFeiten en middelen: België heeft in hogere voorziening verzocht om vernietiging van het arrest van het Gerecht T-538/11, houdende verwerping van zijn beroep tot gedeeltelijke nietigverklaring van het besluit 2011/678/EU van de Commissie. België heeft daartoe aangevoerd dat het Gerecht ten onrechte heeft geoordeeld dat sprake is van ee... abonneren of dit artikel kopen.
mr. M. Aalbers en mr. L.E.A. Thomsin (Europees)mr. dr. A.D.L. Knook en mr. G.A. Dictus (Nederland)Pollmeier Massivholz t CommissieInzake: Hogere voorziening, formele onderzoeksprocedure.Feiten en middelen: Deze zaak is gericht tegen Commissiebesluit (2008) 6017. In dit besluit heeft de Commissie bepaalde garanties en investeringen aan Duitse houtzagerijen als verenigbaar verklaard. Concurrent Pollmeier heeft hiertegen beroep ingesteld. Het Gerecht heeft geoordeeld dat de Commissie niet de formele onderzoeksprocedure hoefde in te stellen ten aanzien van garanties en bepaalde investeringen door de Duitse overheid. Voor het Hof voert Pollmeier aan... abonneren of dit artikel kopen.
mr. M. Aalbers en mr. L.E.A. Thomsin (Europees)mr. dr. A.D.L. Knook en mr. G.A. Dictus (Nederland)Duitsland t Commissie (Deutsche Post).Inzake: Diensten van algemeen economisch belang, art. 107 lid 1VWEU, voordeel, Altmark-criteria, structureel nadeelFeiten en middelen: Deze zaak betreft een verzoek tot nietigverklaring van Duitsland tegen Commissiebesluit 2012/636/EU. Duitsland voert aan dat de Commissie art. 107 lid 1 VWEU onjuist heeft toegepast. Specifiek voert Duitsland aan dat de Commissie de zogeheten ‘structureel nadeel’ toepassing uit abonneren of dit artikel kopen.
mr. M. Aalbers en mr. L.E.A. Thomsin (Europees)mr. dr. A.D.L. Knook en mr. G.A. Dictus (Nederland)Tadej Kotnik t Državni zbor Republike SlovenijeInzake: prejudiciële verwijzing, geldigheid en uitlegging van de bankenmededeling van de Commissie, beginsel van bescherming van het gewettigd vertrouwen, eigendomsrecht, bescherming van de belangen van deelnemers in vennootschappenFeiten en middelen: In 2013 heeft de Sloveense centrale bank vijf banken op grond van nationale wetgeving verplicht om het eigen vermogen van aandeelhouders en andere kapitaalinstrumenten te liquideren. De Commiss... abonneren of dit artikel kopen.
mr. M. Aalbers en mr. L.E.A. Thomsin (Europees)mr. dr. A.D.L. Knook en mr. G.A. Dictus (Nederland)Dilly’s Wellnesshotel GmbH t Finanzamt LinzInzake: Prejudiciële verwijzing, vrijgestelde steun onder de AGVV, standstill verplichting ex art. 108 lid 3 VWEU, onderscheid tussen aanmeldingsverplichting en kennisgevingsverplichting. Feiten en middelen: Deze zaak betreft een prejudiciële procedure ex art. 267 VWEU. De zaak draait om een belastingteruggave van Oostenrijk aan Dilly’s Welnesshotel. Deze maatregel is door Oostenrijk op basis van Verordening 800/2008 (‘AGVV 2008’) door middel va... abonneren of dit artikel kopen.
mr. M. Aalbers en mr. L.E.A. Thomsin (Europees)mr. dr. A.D.L. Knook en mr. G.A. Dictus (Nederland)Trajektna luka Split t CommissieInzake: Het begrip staatssteun, exclusieve concessie voor passagiersdiensten in havens, staatsmiddelen.Feiten en middelen: Trajektna luka Split (‘TLS’) is de particuliere exploitant van de passagiersterminal in de haven van Split (Kroatië) en houder van een exclusieve concessie voor de exploitatie van deze passagiersterminal. Conform de nationale wetgeving is het Havenbedrijf Split bevoegd de tarieven voor havendiensten vast te stellen. Concessiehouder TLS... abonneren of dit artikel kopen.
mr. M. Aalbers en mr. L.E.A. Thomsin (Europees)mr. dr. A.D.L. Knook en mr. G.A. Dictus (Nederland)PGE t UREInzake: prejudiciële verwijzing, verenigbaarheid met de interne markt, controle van de wettigheid van een steunmaatregel door de nationale rechter, jaarlijkse aanpassing voor gestrande kostenFeiten en middelen: Bij beschikking 2009/287/EG heeft de Commissie de Poolse steunregeling op het gebied van energie verenigbaar verklaard met de interne markt. URE heeft vastgesteld dat ELB onderdeel uitmaakte van hetzelfde energieconcern PGE. PGE is het oneens met deze vaststelling en start een nationale procedur... abonneren of dit artikel kopen.
mr. M. Aalbers en mr. L.E.A. Thomsin (Europees)mr. dr. A.D.L. Knook en mr. G.A. Dictus (Nederland)Scuola Elementare Maria Montessori t CommissieInzake: Beroep tot nietigverklaring, onrechtmatige staatssteun, terugvordering, absolute onmogelijkheidFeiten en middelen: Deze zaak betreft een actie tot nietigverklaring van Commissiebesluit 2013/284. In dit besluit heeft de Commissie een gemeentelijke onroerend goedbelastingregeling als onrechtmatige staatssteun aangemerkt. De Commissie oordeelde dat er geen verenigbaarheidsgrond was als bedoeld in art. 107 lid 3 VWEU. Desalniettemin besloot de Commissie dat de steun niet teruggevorderd hoe... abonneren of dit artikel kopen.
mr. M. Aalbers en mr. L.E.A. Thomsin (Europees)mr. dr. A.D.L. Knook en mr. G.A. Dictus (Nederland)FIH Holding en FIH Erhversbank t CommissieInzake: Staatssteun, crisissteun voor banken, begrip steunmaatregel, criterium van de particuliere investeerder, criterium van de particuliere schuldeiser Feiten en middelen: FIH kwam – ten tijde van de financiële crisis – in aanmerking voor crisissteun. Denemarken heeft deze steun aangemeld bij de Commissie. Het bestreden besluit ziet op de overdracht van vastgoed van FIH naar FSC – een publiekrechtelijke entiteit opgericht door Denemarken. abonneren of dit artikel kopen.
mr. M. Aalbers en mr. L.E.A. Thomsin (Europees)mr. dr. A.D.L. Knook en mr. G.A. Dictus (Nederland)Ferracci t CommissieInzake: Actie tot nietigverklaring, het begrip staatssteun, voordeel, vrijstelling van gemeentelijke onroerende zaakbelasting, ontvankelijkheid, regelgevingshandeling die geen uitvoeringsmaatregelen met zich meebrengt, volstrekte onmogelijkheid van terugvorderingFeiten en middelen: Ferracci heeft een actie tot nietigverklaring ingesteld tegen Commissiebesluit 2013/284/EU. Dit besluit betrof een vrijstelling van onroerende zaakbelasting voor kerkelijke inst... abonneren of dit artikel kopen.
mr. M. Aalbers en mr. L.E.A. Thomsin (Europees)mr. dr. A.D.L. Knook en mr. G.A. Dictus (Nederland)Greenpeace Energy e.a. t Commissie (Hinkley Point)Inzake: Beroep tot nietigverklaring, begrip staatssteun, verenigbare staatssteun, ontvankelijkheidFeiten en middelen: Greenpeace en enkele energiebedrijven hebben een verzoek tot nietigverklaring ingesteld tegen Commissiebesluit 2015/658 inzake verenigbare staatssteun voor kerncentrale Hinkley Point. Voor het Gerecht voert Greenpeace aan dat de Commissie art. 107 lid 3 sub c VWEU onjuist heeft toegepast. Greenpeace voert aan dat de Commis... abonneren of dit artikel kopen.
mr. M. Aalbers en mr. L.E.A. Thomsin (Europees)mr. dr. A.D.L. Knook en mr. G.A. Dictus (Nederland) Eiseres 1 en eiseres 2 / de minister van Infrastructuur en MilieuInzake: ook een economische activiteit als daarmee geen geld wordt verdiendTeamAlert heeft van de minister van Infrastructuur en Milieu een subsidie verkregen voor (onder meer) het opzetten van een platform met rijscholenkiezer. Het gaat om een online platform met als doel jongeren te helpen bij het kiezen van een kwalitatief goede rijschool. Twee concurrenten met vergelijkbare websites komen tegen de subsideverlening op. Zij stellen dat de subsidie in strijd is met de betreffende subsidieregeling en (... abonneren of dit artikel kopen.
mr. M. Aalbers en mr. L.E.A. Thomsin (Europees)mr. dr. A.D.L. Knook en mr. G.A. Dictus (Nederland)Metroprop B.V. en Stichting tot Behoud van de Monumenten Laurentius en Petronella / Gemeente Heerlen en Uitvoeringsinstituut WerknemersverzekeringenInzake: huurovereenkomst tussen gemeente Heerlen en UWV vormt geen staatssteun De voorzieningenrechter van de rechtbank Limburg heeft in een vonnis van 12 mei 2016 geoordeeld dat een tussen de gemeente Heerlen en het UWV gesloten huurovereenkomst geen ongeoorloofde staatssteun vormt.In deze zaak vordert Metroprop B.V., een particuliere verhuurder van kantoorruimte in Heerlen, dat de gemeente Heerlen geen uitvoering mag ge... abonneren of dit artikel kopen.
mr. M. Aalbers en mr. L.E.A. Thomsin (Europees)mr. dr. A.D.L. Knook en mr. G.A. Dictus (Nederland)Commerz Nederland N.V. / Havenbedrijf Rotterdam N.V.Inzake: door Havenbedrijf verstrekte steun mogelijk niet toe te rekenen aan gemeente RotterdamDeze zaak lijkt op de Residex-zaak (C-275/10). Beide gaan over garanties die de voormalig directeur van het Havenbedrijf Rotterdam had verstrekt. De gemeente stelde zich op het standpunt dat hier onbevoegd en eigenmachtig was gehandeld en zij om die reden niet aan de (in dit geval aan Commerz) verstrekte garantie was gebonden. Tegelijkertijd stelde de gemeente dat de garantie onrechtmatige staatssteun b... abonneren of dit artikel kopen.
mr. M. Aalbers en mr. L.E.A. Thomsin (Europees)mr. dr. A.D.L. Knook en mr. G.A. Dictus (Nederland)Eiser / Gemeente RotterdamInzake: verkoop zonder onvoorwaardelijke biedprocedureDe gemeente Rotterdam heeft een verkoopprocedure uitgeschreven voor voormalige appartementen en bedrijfsruimten. Het is de bedoeling dat de koper deze gebouwen herontwikkelt tot gezinswoningen, zodat een positieve impuls voor de omgeving wordt gecreëerd en nieuwe bewoners worden aangetrokken. De eiser in deze zaak heeft een bieding ingediend, maar is niet door de gemeente geselecteerd. De eiser stelt zich (onder meer) op het standpunt dat de gemeente zich niet heeft gedragen conform de Me... abonneren of dit artikel kopen.
mr. M. Aalbers en mr. L.E.A. Thomsin (Europees)mr. dr. A.D.L. Knook en mr. G.A. Dictus (Nederland)Grote Markt Ontwikkeling B.V. en Huizenbeheer Van Herk B.V. e.a. / het college van burgemeester en wethouders van de gemeente RotterdamInzake: subsidie voor nieuwe ‘golfsurfbaan’ in Rotterdam heeft geen interstatelijk effectDe Rechtbank Rotterdam heeft op 10 juni 2016 geoordeeld dat een gemeentelijke subsidie van € 3 miljoen voor een nieuwe ‘golfsurfbaan’ in Rotterdam geen staatssteun in de zin van art. 107 lid 1 VWEU vormt, omdat geen sprake is van mogelijke ongunstige beïnvloeding van het interstatelijk handelsverkeer.Na het ‘Stadsinitiatief’ van de gemeente Rotte... abonneren of dit artikel kopen.
mr. M. Aalbers en mr. L.E.A. Thomsin (Europees)mr. dr. A.D.L. Knook en mr. G.A. Dictus (Nederland)Metroprop B.V. en Stichting tot behoud van monumenten Laurentius en Petronella / Maankwartier Heerlen B.V. en de Gemeente HeerlenInzake: niet-marktconformiteit onvoldoende onderbouwdDe Rechtbank Limburg heeft op 3 augustus 2016 geoordeeld dat de koopovereenkomst waarbij de Gemeente Heerlen een nog te vestigen appartementsrecht op het uitsluitend gebruik van kantoorruimte als onderdeel van het project ‘Maankwartier’ te Heerlen koopt voor € 10.900.000,-, niet in strijd is met het verbod van staatssteun.Metroprop – een partij actief in de onroerendgoedmarkt – vorderde e... abonneren of dit artikel kopen.
mr. M. Aalbers en mr. L.E.A. Thomsin (Europees)mr. dr. A.D.L. Knook en mr. G.A. Dictus (Nederland)V.O.F. [naam 1] [naam 2] [naam 3]/ de staatssecretaris van Economische ZakenInzake: CBb stelt vragen aan Europese Commissie over LNV-subsidiesIn de Regeling LNV-subsidies is een subsidieregeling opgenomen voor de exploitatie van gescheperde schaapskuddes. Bij besluiten van 20 februari 2013 heeft de staatssecretaris op grond van deze Regeling aan elk van de drie appellanten een subsidie toegekend van maximaal € 11.397,56 voor het behoud van gescheperde schaapskuddes bestaande uit zeldzame rassen. In deze besluiten staat dat deze subsidie een vorm van staatssteun is en dat de... abonneren of dit artikel kopen.
mr. M. Aalbers en mr. L.E.A. Thomsin (Europees)mr. dr. A.D.L. Knook en mr. G.A. Dictus (Nederland)ZonneVeen V.O.F./ de minister van Economische Zaken Inzake: correcte toepassing cumulatietoets Europese MilieusteunkaderDe minister van Economische Zaken heeft ZonneVeen V.O.F. – een partij op de zonnepanelenmarkt – een SDE-subsidie verleend voor de installatie van zonnenpanelen op een tweetal locaties. In de subsidieverleningsbeschikkingen is opgenomen dat de twee projecten na ingebruikname van de installaties getoetst zullen worden aan het Europese Milieusteunkader; de (toenmalige) richtsnoeren inzake staatssteun voor de milieubescherming (PbEU... abonneren of dit artikel kopen.
mr. M. Aalbers en mr. L.E.A. Thomsin (Europees)mr. dr. A.D.L. Knook en mr. G.A. Dictus (Nederland)Appellanten (1 t/m 6)/ het Centraal Fonds voor de VolkshuisvestingInzake: saneringssteun aan Vestia vormt geen onrechtmatige staatssteunIn het kader van de sanering van de financiële problemen bij Vestia, heeft het CFV in 2012 aan Vestia bijna € 675 miljoen aan saneringssteun toegekend. Daarnaast heeft het CFV in 2012 aan de Woningstichting Geertruidenberg (WSG) circa € 118 miljoen aan saneringssteun toegekend. Deze kosten worden gefinancieerd uit een saneringsfonds dat door het CFV wordt beheerd. Als gevolg van de verleende saneringssteun had het saneringsfonds in 201... abonneren of dit artikel kopen.
RSS