Value-based Compliance
mr. dr. D. Haas
In dit artikel bepleit ik een methode van compliance waarbij naar de waarden achter complianceregels wordt gezocht en waarbij die waarden (beginselen) worden geëxpliciteerd. Door het benoemen van de normatieve bronnen van regels – de beginselen – krijgen regels kleur en betekenis. Kleur, omdat beginselen richting geven bij de interpretatie van de regels. Betekenis, omdat beginselen de zeggingskracht van regels versterken. Het benadrukken van de achterliggende beginselen vergemakkelijkt de spiegeling van de persoonlijke ethische opvattingen
Artikel kopen € 79,00 excl. BTW
In plaats van abonneren kunt u dit artikel ook afzonderlijk kopen.
van de mensen alsmede de corporate values van de instelling aan die beginselen. Wanneer men zich kan herkennen in de essentiële waarden achter de regels zal men de regels zelf ook eerder accepteren, waardoor de intrinsieke motivatie tot naleving toeneemt. Er was een tijd in de financiële sector dat bijna alles kon, en ook gebeurde. Een financiële crisis later kwam er een politieke reactie op het ‘bandeloze gedrag’ van financiële instellen. Ze werden aan banden gelegd. Tien jaar later kreunt Europa onder een lawine van regels. Financiële instellingen gaan gebukt onder de grote hoeveelheid beperkende regels op het terrein van financiële dienstverlening. In het woud van regels is het soms niet meer duidelijk welke gedragsveranderingen door de wetgever beoogd werden. Dat is contraproductief, want betekenisloze regels worden doorgaans op een minimalistische wijze uitgevoerd en zullen op den duur worden genegeerd, tenzij ze door een externe prikkel, zoals een sanctie van een toezichthouder, kortstondig opnieuw in de herinnering worden geroepen. Dit is niet de plaats voor de discussie, dat sommige regels ook wel heel erg ver gaan en soms zelfs contraproductief zijn. Daarover is in wetenschappelijke literatuur, met name vanuit de behavioural economics hoek, veel gepubliceerd maar is niet het onderwerp van dit artikel.1 Evenmin ga ik hier in op de in academische literatuur uitvoerig gevoerde scholenstrijd of financieelrechtelijke regelgeving een rule-based of principle-based insteek moet hebben waarbij het vooral de vraag is hoeveel ruimte financiële instellingen moeten krijgen bij de implementatie van regels. Benadrukt moet worden dat ik het belang van regels volledig onderken en op geen enkele wijze relativeer. Mijn boodschap is simpel, namelijk dat regels geplaatst in de context van beginselen en waarden een veel sterkere zeggingskracht hebben. In dit artikel stel ik daarom een accentverandering voor. Van een eenzijdige focus op een legalistische uitvoering van regels om binnen de kaders van de wet te blijven, naar een bredere blik op de achterliggende beginselen waaruit de regels voortvloeien. De ‘hoe’-vraag is in de praktijk losgekoppeld geraakt van de ‘waarom’-vraag. Ik pleit ervoor om het ‘waarom’ te expliciteren en meer centraal te stellen zowel in de wetgeving en de juridische literatuur als in de uitvoering van de regels door financiële instellingen, de communicatie daarover naar klanten en in de controle door toezichthouders. In de volgende paragraaf schets ik hoe een value-based approach de tekortkomingen van de gangbare rule-based approach kan wegnemen. In paragraaf 3 en 4 doe ik een voorzet voor een aantal beginselen op de terreinen van AML/CTF en beleggingsbescherming. In paragraaf 5 sta ik kort stil bij de verschillen en overeenkomsten van de value-based approach en de risk-based approach. In paragraaf 6 ga ik in op de voor de praktijk belangrijke interpretatiewaarde van beginselen. Paragraaf 7 bevat een oproep aan alle partijen die betrokken zijn bij financieelrechtelijke regelgeving om de value-based approach in de praktijk te brengen. In paragraaf 8 sluit ik af met een conclusie.
UÂ heeft op dit moment geen toegang tot de volledige inhoud van dit product. U kunt alleen de inleiding en hoofdstukindeling lezen.
Wanneer u volledige toegang wenst tot alle informatie kunt u zich abonneren of inloggen als abonnee.
