Compliance, Ethics & Sustainability Voorheen tijdschrift voor Compliance 2018 nr. 6

Value-based Compliance

mr. dr. D. Haas

In dit artikel bepleit ik een methode van compliance waarbij naar de waarden achter complianceregels wordt gezocht en waarbij die waarden (beginselen) worden geëxpliciteerd. Door het benoemen van de normatieve bronnen van regels – de beginselen – krijgen regels kleur en betekenis. Kleur, omdat beginselen richting geven bij de interpretatie van de regels. Betekenis, omdat beginselen de zeggingskracht van regels versterken. Het benadrukken van de achterliggende beginselen vergemakkelijkt de spiegeling van de persoonlijke ethische opvattingen

Artikel kopen € 79,00 excl. BTW

In plaats van abonneren kunt u dit artikel ook afzonderlijk kopen.

van de mensen alsmede de corporate values van de instelling aan die beginselen. Wanneer men zich kan herkennen in de essentiële waarden achter de regels zal men de regels zelf ook eerder accepteren, waardoor de intrinsieke motivatie tot naleving toeneemt. Er was een tijd in de financiële sector dat bijna alles kon, en ook gebeurde. Een financiële crisis later kwam er een politieke reactie op het ‘bandeloze gedrag’ van financiële instellen. Ze werden aan banden gelegd. Tien jaar later kreunt Europa onder een lawine van regels. Financiële instellingen gaan gebukt onder de grote hoeveelheid beperkende regels op het terrein van financiële dienstverlening. In het woud van regels is het soms niet meer duidelijk welke gedragsveranderingen door de wetgever beoogd werden. Dat is contraproductief, want betekenisloze regels worden doorgaans op een minimalistische wijze uitgevoerd en zullen op den duur worden genegeerd, tenzij ze door een externe prikkel, zoals een sanctie van een toezichthouder, kortstondig opnieuw in de herinnering worden geroepen. Dit is niet de plaats voor de discussie, dat sommige regels ook wel heel erg ver gaan en soms zelfs contraproductief zijn. Daarover is in wetenschappelijke literatuur, met name vanuit de behavioural economics hoek, veel gepubliceerd maar is niet het onderwerp van dit artikel.1 Evenmin ga ik hier in op de in academische literatuur uitvoerig gevoerde scholenstrijd of financieelrechtelijke regelgeving een rule-based of principle-based insteek moet hebben waarbij het vooral de vraag is hoeveel ruimte financiële instellingen moeten krijgen bij de implementatie van regels. Benadrukt moet worden dat ik het belang van regels volledig onderken en op geen enkele wijze relativeer. Mijn boodschap is simpel, namelijk dat regels geplaatst in de context van beginselen en waarden een veel sterkere zeggingskracht hebben. In dit artikel stel ik daarom een accentverandering voor. Van een eenzijdige focus op een legalistische uitvoering van regels om binnen de kaders van de wet te blijven, naar een bredere blik op de achterliggende beginselen waaruit de regels voortvloeien. De ‘hoe’-vraag is in de praktijk losgekoppeld geraakt van de ‘waarom’-vraag. Ik pleit ervoor om het ‘waarom’ te expliciteren en meer centraal te stellen zowel in de wetgeving en de juridische literatuur als in de uitvoering van de regels door financiële instellingen, de communicatie daarover naar klanten en in de controle door toezichthouders. In de volgende paragraaf schets ik hoe een value-based approach de tekortkomingen van de gangbare rule-based approach kan wegnemen. In paragraaf 3 en 4 doe ik een voorzet voor een aantal beginselen op de terreinen van AML/CTF en beleggingsbescherming. In paragraaf 5 sta ik kort stil bij de verschillen en overeenkomsten van de value-based approach en de risk-based approach. In paragraaf 6 ga ik in op de voor de praktijk belangrijke interpretatiewaarde van beginselen. Paragraaf 7 bevat een oproep aan alle partijen die betrokken zijn bij financieelrechtelijke regelgeving om de value-based approach in de praktijk te brengen. In paragraaf 8 sluit ik af met een conclusie.

U heeft op dit moment geen toegang tot de volledige inhoud van dit product. U kunt alleen de inleiding en hoofdstukindeling lezen.

Wanneer u volledige toegang wenst tot alle informatie kunt u zich abonneren of inloggen als abonnee.


Deel deze pagina:

Nog niet beoordeeld

Bijlage(n)

  • Bijlagen zijn alleen beschikbaar voor abonnees.

Artikel informatie

Type
Artikel
Auteurs
mr. dr. D. Haas
Auteursvermelding
Ik ben auteur van dit artikel
Datum artikel
Uniek Den Hollander publicatienummer
UDH:TvCo/15297

Verder in 2018 nr.6

 Redactioneel De toezichthouder anno 2023

Het themanummer wat voor u ligt is een uitnodiging om afstand te nemen van de dagelijkse beslommeringen en vooruit te kijken naar de ontwikkelingen die zich de komende jaren zullen aan...

 De toezichthouder van de toekomst kijkt ook vooruit. Interview met consultant Femke de Vries, voormalig AFM-bestuurder

De moderne toezichthouder van de toekomst, hoe gaat die eruit zien? Tijdschrift voor Compliance legde dit vraagstuk neer bij Femke de Vries die de afgelopen 15 jaar werkzaam was voor t...

 Value-based Compliance

In dit artikel bepleit ik een methode van compliance waarbij naar de waarden achter complianceregels wordt gezocht en waarbij die waarden (beginselen) worden ge&...

 Tastbaar toezicht dat letterlijk van levensbelang is. Interview met mr. drs. Karina Raaijmakers - Directeur Toezicht & Handhaving bij de Nederlandse Zorgautoriteit

‘Controle op iets of iemand om te kijken of alles goed gaat’, oftewel toezichthouden, is volop in ontwikkeling. De vele toezichthouders die Nederland rijk is zoeken allemaa...

 Van goed bedoeld naar goed gedaan

Zet langs een weg waar structureel te hard gereden wordt een flitspaal en mensen gaan vanzelf langzamer rijden. Het moet heel logisch hebben geleken in de ogen van het Openbaar Mi...

 Digitalisering en de datagedreven toezichthouder

Het monitoren van de markt en tijdig inspelen op nieuwe ontwikkelingen is een belangrijke taak voor iedere toezichthouder. De AFM heeft in het onlangs gepubliceerde Trendz...

 De financieel toezichthouder van de toekomst als medium

Wat moet een financieel toezichthouder kunnen anno 2023? Samengevat: de toekomst voorspellen. Dat is nodig om de belangrijke problemen te inventariseren en vervolgens op t...

 Op weg naar een Europese AML/CFT-toezichthouder?

Bij de publicatie van de Toezicht Vooruitblik 2019 van DNB op 29 november 2018 merkte DNBdirecteur Frank Elderson over witwasbestrijding op ‘Als...

 Toezicht en belastingheffing anno 2023: de toekomst zal het leren

In deze bijdrage wordt ingegaan op het toezicht in het belastingrecht in 2023. Hoewel dat tot op zekere hoogte neerkomt op ‘koffiedikkijken’, valt op basis van...

 Uit de boekenkast van de bedrijfsethiek (70)

In de bedrijfsethiek is een groot aantal boeken en artikelen verschenen waarin op praktische wijze integriteitsvraagstukken worden behandeld en concrete aanbevelingen worden gedaa...