Korting op de beheervergoeding

Beheerders van beleggingsinstellingen en icbe's kunnen aan deelnemers korting geven op de beheervergoeding. Die kortingen kunnen worden gegeven door middel van een aparte klasse deelnemingsrechten waaraan een lagere beheervergoeding wordt toegerekend of door de betaling van de korting rechtstreeks door de beheerder aan de deelnemer. Deze laatste vorm van korting wordt door ESMA aangemerkt als een provisie.

Kosten van icbe's en beleggingsinstellingen hebben al langere tijd de aandacht van toezichthouders. Beheerders moeten ervoor zorgen dat er geen onnodige kosten in rekening worden gebracht.1 Volgens ESMA moeten beheerders een gestructureerd "pricing process" hebben. Hierbij moet onder meer aandacht worden besteed aan de gelijke behandeling van deelnemers. Bovendien mag de kostentoerekening niet nadelig zijn voor een categorie deelnemers. Als er onnodige kosten in rekening zijn gebracht, adviseert ESMA toezichthouders onder meer te onderzoeken of schadeloosstelling van deelnemers of verlaging van vergoedingen moet plaatsvinden.2

Beheerders moeten kunnen uitleggen waarom aan de ene deelnemer korting op de beheervergoeding wordt gegeven en aan de andere geen of een lagere korting. Beheerders werken daarom veelal met objectieve criteria zoals het bedrag dat een deelnemer inlegt. Als de inleg een bepaalde grens overschrijdt dan geldt een lagere beheervergoeding. Ook bepaalde categorieën deelnemers hebben soms recht op een lagere beheervergoeding, bijvoorbeeld verzekeraars uit dezelfde groep of deelnemers die via een bepaalde distributeur deelnemen.

Kortingen kunnen worden gegeven door aan deelnemers een aparte klasse deelnemingsrechten uit te geven, waaraan een lagere beheervergoeding wordt toegerekend. Voor aandelenklassen moeten verschillende soorten aandelen worden gecreëerd. Bij niet-kapitaalvennootschappen kan op een andere wijze onderscheid worden gemaakt in de winstgerechtigdheid. Klassen deelnemingsrechten hebben als nadeel dat deze minder flexibel zijn; een afwijkende korting kan alleen worden gegeven door een nieuwe klasse te introduceren. Ook leiden verschillende klassen tot complexere documentatie door de verschillende soorten deelnemingsrechten.

Beheervergoeding kortingen kunnen ook worden gegeven doordat de beheerder separaat een betaling doet aan de deelnemer ter hoogte van de korting (ook aangeduid als rebate). Over deze vorm van korting gaat een recente Q&A3 van ESMA.4 ESMA vindt dat een korting die een beheerder van een icbe rechtstreeks en voor eigen rekening aan een deelnemer betaalt een provisie is. De provisieregels voor icbe's5 bepalen dat:

"beheermaatschappijen niet worden geacht zich op loyale, billijke en professionele wijze in te zetten voor de belangen van de icbe's indien zij voor de verrichting van activiteiten in verband met het beheer van beleggingen en administratie ten behoeve van een icbe een vergoeding of provisie betalen of ontvangen, dan wel een niet-geldelijk voordeel verschaffen of aannemen".

Volgens ESMA is de korting een betaling in het kader van het beheer aan een ander dan de icbe en daardoor een provisie. Het maakt niet uit dat de korting aan een deelnemer in de icbe wordt betaald.

De provisieregels voor icbe's6 staan toe dat een provisie (in dit geval de beheervergoeding korting) wordt betaald als vooraf mededeling wordt gedaan van de provisie en:

"de betaling of verschaffing van de vergoeding, de provisie of het niet-geldelijke voordeel moet de kwaliteit van de desbetreffende dienst [ten behoeve van de cliënt] ten goede komen en mag geen afbreuk doen aan de plicht van de beheermaatschappij om zich in te zetten voor de belangen van de icbe; (kg: haken toegevoegd) "

Volgens ESMA gaat het bij de kwaliteit van de dienst, om de dienst die aan de icbe wordt verleend (de hiervoor geciteerde toevoeging tussen haken "ten behoeve van de cliënt" komt niet voor in de Engelse versie van de Icbe Level 2 Richtlijn waarvan ook ESMA uitgaat bij de beantwoording). De kwaliteit van de dienst (in dit geval het beheer) moet volgens ESMA ten goede komen aan alle deelnemers van de icbe en niet alleen aan de deelnemers die de korting ontvangen. De dienst (het beheer) verandert niet, maar door de betaling van de korting zijn verschillende klassen deelnemingsrechten niet nodig. Dit voorkomt complexiteit en extra kosten. Dat is in het voordeel van alle deelnemers. Daarnaast kan de korting leiden tot schaalvoordelen omdat door de korting de icbe extra kapitaal kan aantrekken. Algemene kosten kunnen dan over een groter vermogen worden omgeslagen. Hierdoor kan gesteld worden dat de korting de kwaliteit van de dienst aan alle deelnemers ten goede komt.

Dat geen afbreuk mag worden gedaan aan de verplichting voor de beheerder zich in te zetten voor de belangen van de icbe, betekent volgens ESMA dat alle deelnemers billijk moeten worden behandeld. Het belang van de ene groep deelnemers mag niet boven dat van de andere groep worden geplaatst. Beheerders moeten daarom kunnen rechtvaardigen dat alle deelnemers eerlijk delen in de kosten van de icbe. Kortingen mogen andere deelnemers niet benadelen. Hiermee lijken we op eenzelfde resultaat uit te komen als bij beheervergoeding kortingen die worden vormgegeven door verschillende klassen deelnemingsrechten. Ook daarvoor geldt dat de kostentoerekening niet nadelig mag zijn voor andere categorieën deelnemers.

Het standpunt van ESMA dat kortingen betaald aan deelnemers moeten worden aangemerkt als een provisie heeft geen invloed op de mogelijkheid om deze kortingen te verstrekken mits deze voldoen aan het algemene criterium dat het onderscheid in kosten door objectieve criteria wordt gerechtvaardigd.