De advocaat in dienstbetrekking

Een advocaat mag een arbeidsovereenkomst met een cliënt aangaan, bijvoorbeeld met een bedrijf. Maar hoe kunnen advocaten in dienstbetrekking voldoende onafhankelijk van hun werkgever zijn om zich op het verschoningsrecht te mogen beroepen?

Advocaten mogen de praktijk uitoefenen op basis van een arbeidsovereenkomst met een organisatie die als cliënt optreedt of cliënten aan zich heeft verbonden, bijvoorbeeld als rechtsbijstandsverzekeraar. In de praktijk spreken we dan van advocaten in dienstbetrekking.2 In deze bijdrage bespreek ik deze bijzondere arbeidsrelatie en de specifieke dilemma's die het loondienstverband met de cliënt kan opleveren. Daarbij komt ook de vraag aan de orde of de advocaat in dienst van een dergelijke organisatie eigenlijk wel voldoende onafhankelijk van de werkgever kan opereren om zich op het verschoningsrecht te mogen beroepen. Concrete aanleiding voor dit artikel vormt een strafrechtelijk onderzoek bij Shell, da...

Verder in dit artikel:

1. De toepasselijke regels

1.1. De Verordening op de advocatuur (Voda)

1.2. Tucht- en gedragsrecht

2. Onafhankelijke beroepsuitoefening

2.1. Wat maakt een advocaat onafhankelijk?

2.2. Onafhankelijkheid ten opzichte van de werkgever

2.2.1. Het professioneel statuut

2.2.2. Ontslagbescherming

2.3. Onafhankelijkheid ten opzichte van de cliënt

2.3.1. Wie is de cliënt?

2.3.2. Dubbele loyaliteit

2.3.3. Belangentegenstellingen voorkomen

2.3.4. Combinatie met eigen praktijk

2.4. Onafhankelijkheid ten opzichte van de beloning

3. Het verschoningsrecht

3.1. De reikwijdte van de geheimhoudingsplicht en het verschoningsrecht

3.2. Vertrouwelijkheid in dienstbetrekking

3.3. Atypische werkzaamheden

4. Zonder onafhankelijkheid geen verschoningsrecht

5. Een aparte gezagsrelatie